________________
બત્રીશી-૮, લેખાંક-૪૫
૬૨૫
સ્વસ્થ... આ ક્ષેત્રની અસર છે. એમ શિયાળામાં બિમાર રહે ઉનાળામાં શરદી વગેરે ગાયબ... આ કાળની અસર છે.
રાતે વહેલો સૂઈ રહે વહેલો ઊઠે વીર... બળ બુદ્ધિ ધન બહુ વધે, સુખમાં રહે શરીર... પ્રાતઃકાળ લાભાંતરાય-જ્ઞાનાવરણ વગેરે કર્મો પર એવી અસર કરે છે કે જેથી ધન વગેરે વધવામાં સહકાર મળે. આ કાળની અસર છે. એમ પોતાના ક્રોધાદિભાવો અશુભકર્મોના ઉદય કરે છે - શુભકર્મોદયને સ્થગિત કરી દે છે. ઘરમાંથી બહાર નીકળતી વખતે ૩ નવકાર ગણવા.. પંચપરમેષ્ઠીને નમસ્કારનો આ શુભભાવ કર્મો પર એવી અસર કરે છે જેથી, કાર્યમાં વિઘ્ન લાવનાર અશુભકર્મો ક્ષય પામે છે કે દબાઈ જાય છે.
માછલીનો ભવ મળવા માત્રથી પાણીમાં તરતા આવડી જાય છે... પક્ષીનો ભવ મળવા માત્રથી ઊડતાં શીખી જવાય છે. દેવનારકીનો ભવ મળવા માત્રથી અવધિજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. આવી બધી ભવની અસ૨ કર્મો પર હોય છે.
આમ, આપણાં કર્મો ૫૨ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ અને ભવની અસર હોય છે. એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી કે જે નિકાચિત કર્મો હોય - અતિતીવ્ર પાવરવાળા હોય.. એના ૫૨ દ્રવ્યાદિની અસર ન પણ થાય. એટલે દવા વગેરે લેવા છતાં એવા અવસરે રોગ મટતો ન દેખાય... ને ક્યારેક તો એની જ ઉંધી અસર થવાથી રોગ વકરવા માંડે... એવું પણ બની શકે છે.
તથા, આમ દ્રવ્યાદિની અસ૨ કર્મો પર છે, માટે જ જ્ઞાનીઓ કહે છે કે જે દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર વગેરે અશુભકર્મોના ઉદયમાં સામાન્યથી નિમિત્ત બનતા હોય છે, એ બધા અનાયતન કહેવાય છે. આત્મહિતેચ્છુએ અનાયતનથી દૂર રહેવું જોઈએ. એટલે જ બ્રહ્મચર્ય પાળનાર માટે નવવાડ બનાવી છે. એટલે જ મયણાસુંદરી વગેરે મહાસતીઓ જ્યારે પતિનો વિસ્ત થાય એટલે ભૂમિશયન
