Page Text
________________
श्रीअध्यात्मकल्पद्रुमे [४७] मैत्री परस्मिन् हितधीः समग्रे,
भवेत् प्रमोदो गुणिपक्षपातः | कृपा भवार्ते प्रतिकर्तुमीहो
पेक्षा च माध्यस्थ्यमवार्यदोषे ||१.७।। धनवि.-नन्वनन्तरमुक्तानि समताऽङ्गानि मैत्री-प्रमोद-कारुण्य-माध्यस्थ्यानि किंस्वरूपाणि भवन्ति ? - इत्याकाङ्क्षायामाह -
मैत्र्यादिस्वरूपं चैवं-एवं प्रकारेण ज्ञेयमित्यर्थः । मैत्री इति, समग्रे-सकले परस्मिन्-अन्यस्मिन् हितधी-हितबुद्धिः मैत्री समताङ्गम् भवेत्, (१) तथा गुणिपक्षपातो-गुणवज्जनप्रशंसने क्रियमाणे हर्षप्रकर्षः प्रमोद इति समताङ्गम् भवेत्, (२) तथा भवार्ते-सांसारिक-दुःखपीडिते जने प्रतिकर्तुम्-प्रतीकारं कर्तुम्, ईहा-वाञ्छा कृपा-कारुण्यं यथा → २'असौ पापं कृत्वा मा संसारगहने पततु' इति धर्मोपदेशेन पापान्निवर्त्तयामि इति कृपेत्यर्थः, यथा वीरस्वामिनः शूलपाणियक्षं प्रति, कौशिकं सर्प प्रति च - समताङ्गम् भवेत्, (३) तथा-अवार्यदोषेअनिवारणीयापगुणे क्रूरकर्मणि जने उपेक्षा-औदासीन्यं माध्यस्थ्यं समताङ्गम् भवेत् (४) ।।१.७।।
रत्न.-'मैत्र्यादिस्वरूपं चेदं -
'मैत्री परस्मिन्' इति, व्याख्या समग्रे-समस्ते परस्मिन्-आत्मव्यतिरिक्ते जने या हिता चासौ धीश्च सा हितधीः-हितबुद्धिः सा मैत्री भवेत् । तथा यो गुणानां-धर्मग्रहणे धर्मिग्रहणम्' इति न्यायाद्, 'गुणिनां पक्षे सहाये पार्श्वे वा पतनं गुणपक्षपातः स प्रमोदो भवेत् । तथा या भवस्यार्तेः-संसारस्य चिन्तायाः प्रतिकर्तुमीहा वाञ्छा सा कृपा भवेत्, 'असौ पापं कृत्वा मा संसारगहने पततु'इत्येनं धर्मोपदेशेन पापान्निवर्त्तयामीति वाञ्छा कृपेत्यर्थः, यथा वीरस्वामिनः शूलपाणियक्षं प्रति कौशिकं च सर्प प्रति । च पुनर्, अवार्यश्चासौ दोषश्चावार्यदोषः, १. गुणप० मूले । टीकायामपि को. २. ।। → (चिह्नान्तर्गतः पाठः को० प्रतितः पूरितः । ३. अथ मैत्रीस्वरूपमाह - मु० । ४. गुणिनां पक्षपातः - मु० ।
| SR No. | 022283 |
| Book Title | Adhyatma Kalpdrum |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tattvaprabhvijay |
| Publisher | Jinprabhsuri Granthmala |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 398 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |