________________
(૧૭૫)
ષિજો ચાનિશ્ચિતવેતનત્વાત્ સ્વછંદ્રાધ તસ્ય જે ચાકરના ૫ગાર નીશ્ચય કર્યાં ન હોય તેમાં સ્વછંદપણું હોય છે માટે દ્રવ્યમાં હાની યે એછે અને વૃદ્ધિ થયે વધારે પગાર આપવેા એ શેની મરજી પર આધાર રાખે છે.
अनेककृतकार्ये तु दद्याद्भृत्याय वेतनं ॥ यथाकर्म तथा साध्ये देयं तस्मै यथाश्रुतं ॥ २० ॥
અનેક પુરૂષોએ મળી કામ કર્યું હોય ત્યારે કામના પ્રમાણમાં તેને યાગ્ય પગાર આપવા. અને તે કામ પુરાં થયે સરત મુજબ આપવું અથ મૃત્તમા૬ ॥ હવે ચાકરના દંડના સંબંધમાં કહે છેઃ— संप्राप्ते वेतने भृत्यः स्वकं कर्म करोति न || द्विगुणेन च स दंड्योऽप्ते भृतिसमेन च ॥ २१ ॥
પગાર પ્રથમથી લીધા છે છતાં જે ચાકર પેાતાને સોંપેલું કામ કરતા નથી, તે બમણા દંડને પાત્ર છે. પ્રથમથી ચાકરીના બદલામાં પગાર લીધા નહેાય તેપણ સાંપેલું કામ ન કરે તે તે કરેલા પગારના દ્રશ્ય ખરાખર દ્રવ્યના દંડને પાત્ર છે.
अनेकसाध्ये कार्ये तु देयं भृत्याय वेतनं ॥ તેવું ચામ્રુત
यथाकार्य तथासिद्धे सिद्धे देयं यथाश्रुतं ।। २२ ।।
અનેક વડે સાધ્ય થતુ હાય તેવા કાર્યમાં જો કાર્ય સિદ્ધ ન થાય તો નાકરને કાર્ય પ્રમાણે પગાર આપવા અને કાર્ય સિદ્ધ થયે પરા મુજબ દ્રવ્ય આપવું.
भांडं तु नाशयेत्किं चित्प्रमादात् भारवाहकः ॥
