________________
૨૦
યોગસાર પ્રકરણ/પ્રથમ પ્રસ્તાવ/શ્લોક-૧૬, ૧૭–૧૮ દેહધારી એવા સર્વ આત્માઓ પરસ્પર ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપવાળા છે. કર્મને કા૨ણે સર્વ જીવોના દેહનો આકાર, રંગ વિગેરે ભિન્ન ભિન્ન છે. વળી, મોહના પરિણામને કારણે દરેક જીવ ચૈતન્યરૂપે સમાન હોવા છતાં દરેકના અધ્યવસાય, પ્રકૃતિઓ, ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારે છે. તે સર્વમાં કારણ તેની વિચિત્રતાના નિયામક ભિન્ન ભિન્ન કર્યો છે. કર્મથી મુક્ત થયેલા આત્માઓ દેહ વગરના છે તેથી સ્વસ્વ વ્યક્તિ રૂપે ભિન્ન હોવા છતાં ૫રમાત્મા સ્વરૂપે તેઓમાં કોઈ ભેદ નથી. તેથી સર્વ સિદ્ધના આત્માઓ પૂર્ણ જ્ઞાનમય, પૂર્ણ સુખમય આદિભાવોથી સર્વથા સમાન છે માટે પરમાત્મામાં પરસ્પર કોઈ ભેદ નથી. II૧૬ા
અવતરણિકા :
હવે, સર્વ સિદ્ધ આત્માઓમાં કઈ અપેક્ષાએ પરસ્પર ભેદ નથી તે દૃષ્ટાંત સહિત બે શ્લોકમાં સ્પષ્ટ કરે છે
શ્લોક ઃ
-
संख्ययाऽनेकरूपोऽपि गुणतस्त्वेक एव सः । अनन्तदर्शनज्ञानवीर्यानन्दगुणात्मकः ।। १७ ।। जातरूपं यथा जात्यं बहुरूपमपि स्थितम् । सर्वत्रापि तदेवैकं परमात्मा तथा प्रभुः ।। १८ । । (युग्मम्) શ્લોકાર્થ :
સંખ્યાથી અનેક રૂપવાળા એવા પણ તે=પરમાત્મા, ગુણથી અનંતદર્શનઅનંતજ્ઞાન-અનંતવીર્ય-અનંતઆનંદ ગુણાત્મક એક જ છે. I[૧૭]
જે પ્રમાણે જાતરૂપ=સુવર્ણ, બહુરૂપે રહેલું પણ=કુંડલાદિ અનેક આકારમાં રહેલું પણ જાત્ય છે=એક જાતિવાળું છે તે પ્રમાણે પ્રભુ એવા પરમાત્મા સર્વત્ર પણ=સિદ્ધશિલાના દરેક સ્થાનોમાં પણ, ત્યારે જ= સર્વકર્મથી મુક્ત થાય છે ત્યારે જ એક છે. ૧૮
ભાવાર્થ:
સિદ્ધના આત્માઓ સંખ્યાથી અનેક રૂપવાળા છે=પોતપોતાના વ્યક્તિત્વથી
