Prakaran Ratna Sangraha

SR No.: 022215
Original Sutra Author: N/A
Author: Kunvarji Anandji
Publisher: Kunvarji Anandji
Publication Year: 1937
Total Pages: 312
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 27 MB

Page 140

શ્રી વિચારપ ચાશિકા પ્રકરણ
૧૨૭
સ્થિતિ મેથી નવ વર્ષની હાય છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક ક્રોડ પૂર્વની હાય છે. તથા જેએ ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યાતિષ્ઠ, સાધર્મ અને ઇશાન દેવલેાકથી આવીને ગર્ભજ મનુષ્યપણે ઉત્પન્ન થાય છે તેઓની જઘન્ય સ્થિતિ એથી નવ માસની અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ક્રોડ પૂર્વની હાય છે તેઓના શરીરનું માન જઘન્યથી એથી નવ અંગુળનુ હાય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પાંચ સેા ધનુષનુ હાય છે. જેએ સનત્યુમારથી આરંભીને અનુત્તર વિમાન સુધીના દેવલાકથી વ્યવીને ગર્ભ જ મનુષ્યપણે ઉત્પન્ન થાય છે તેઓની જઘન્ય સ્થિતિ એથી નવ વર્ષની હાય છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ક્રોડ પૂર્વની હાય છે તેનુ શરીર જઘન્યથી ખેથી નવ હાથનું હાય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પાંચસા ધનુષનુ હાય છે. ૨૭.
એ રીતે બીજો વિચાર કહ્યો હવે પુદ્ગલી અને અપુદ્ગલી નામના ત્રીજો વિચાર કહે છે:
धम्माधम्णागासा, जीवा कालो य खायगं चैव । સાસાયન ૩વનિયં, અનુનહારૂં તુ સારૂં॥ ૨૮ ॥ અ:—( ધમ્મા ) ધર્માસ્તિકાય, ( મા ) અધર્માસ્તિકાય, ( આલા ) આકાશાસ્તિકાય, ( નીવા ) જીવ, ( જાઢો ચ ) કાળ, ( લાયન ચેવ ) ક્ષાયિકભાવ, ( સાલાચળ ) સાસ્વાદનભાવ અને ( વર્જામય ) પશમિકભાવ, ( જ્ઞાનૢ ) એ આઠ ( અનુનહારૂં તુ) અપેાલિક છે. ૨૮,
ओरालिअ वेउव्विअ, आहारग तेयसं झूणी (य) मणो । उस्सासं निस्सासं, कम्मण कम्माणि छाय तमो ॥ २९ ॥ वग्गणअणंत आयव, मिस्सरकंधो अचित्तमहखंधो । વેગન વાગવતમ, પુખ્ખાય પુરજ મુદ્ મળિયું રૂના
અર્થ :-( ોહિત્ર ) ઔદારિક, ( વૈશ્વિક ) વૈક્રિય, ( આહ્વાન ) આહારક, ( તેણં ) તેજસ, ( સ્થૂળી ) નિ(ભાષા), ( મો ) મન, (ગુસ્સાનું નિસ્સાä) ઉચ્છ્વાસ નિઃશ્વાસ, ( માળ ) કાર્મ ણુશરીર, (જમાળ ) કર્મ, ( છાય ) છાયા– પડછાયા, ( તો ) અધકાર, વન્તળબળત ) અનંતી વણા, ( આયવ ) આતપ, ( મિત્ત્તત્ત્વો) મિશ્રસ્ક ંધ, ( અચિત્તમવો ) અચિત્ત–મહાસ્ક ધ, ( વૈજ્ઞન ) વેદક સમકિત, ( જ્ઞાોવસમં ) ક્ષાયેાપશમ સમકિત અને (૩જ્ઞોત્ર) ઉદ્યોત એ અઢાર ( દુગ્ગલ્ટ ) પુદ્ગલિક છે, એમ (સુર) શ્રુતમાં (મળિશ્ત્ર) કહેલ છે. ૨૯-૩૦. એ રીતે ત્રીજો વિચાર કહ્યા, હવે સમૂર્ણિમ મનુષ્યની ગતિ અને આતિ નામના ચેાથેા વિચાર કહે છેઃ—