Page Text
________________
કૈવલિભક્તિવિચાર
असणाइम्मि पविति एत्तोच्चिय तं विणा सुसाहूणं । ण जहुत्तविह विहाणे अहमारो हंदि णिद्दिट्ठो ॥८२॥ (અશમાવી પ્રવ્રુત્તિરત વ તાં વિનૈત્ર સુસાધૂનામ્ । ન યથોિિવિધાનેઽતિવારો વિ નિર્દિષ્ટઃ ૫૮૨)
यतो हि मोहाभिनिवेशान्निरन्तराहा र चिन्तनादिनैवाऽऽहारसंज्ञोपजायते, अतो निर्मोहानां यात्रामात्रार्थमेव कदाचि प्रतिकुष्टपिण्ड ग्रहणमभिलषतां तां विनैव महर्षिणां भोजनादौ प्रवृत्तिः । अथाहारसंज्ञाऽऽहारहेतुरिति न तां विना महर्षिणामपि तत्र प्रवृत्तिरिति चेत् ? तर्हि प्रवचनोक्तकारणेनापि भोजनादिकुर्वतां यतीनामाहारसंज्ञयातिचारप्रसङ्गः, संज्ञानां चतसृणामप्यतिचा ररूपत्वात्, अत एव ताभिर्हेतुभूताभिरतिचारप्रतिक्रमणमुपदिशन्ति - ' ' पडिक मामि चउहिं સાદું-અગાસળાજુ, મચસળ, મેદુળસળા પરિટ્સના ત્તિ, ન ૨ ચરખેતિचारो नाम, नवाऽकृत्यविधानमपि । न च रागादिवदशस्तैवाहारसंज्ञातिचारो नाम, न तु [આહારસ'જ્ઞા વિના પણ ભેાજનાદિ સંભવિત]
ગાથા :-આમ પ્રકૃષ્ટ આહારસ'જ્ઞા જ તૃષ્ણારૂપ હેાવાથી સુસાધુઓની તા તે તૃષ્ણા વિના જ અશનાદિમાં પ્રવૃત્તિ હૈાય છે. બાકી જો એવી આહારસંજ્ઞાથી જ આહારાષ્ઠિમાં પ્રવૃત્તિ થતી હાય તા તે સન્નાએ અતિચારરૂપ હાવાથી એ પણ અતિચારરૂપ થવાની આપત્તિ આવશે. પર ંતુ એવું છે તેા નહિ કારણ કે યથાક્તવિધિનું પાલન કરવામાં કંઈ અતિચાર કહ્યો નથી.
૨૯
માહાભિનિવેશથી નિર'તર આહાર ચિન્તનાદિથી જ આહાર સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે તેથી સંયમયાત્રાના નિર્વાહમાત્ર રૂપ પ્રયેાજનથી શાસ્રમાં અનિષિદ્ધ પિ'ડના ગ્રહણને ઈચ્છતા નિર્માહ મહાત્માઓની તેવી આહારસ'જ્ઞા વિના જ ભેાજનાદિમાં પ્રવૃત્તિ થાય છે. પ્રશ્ન :-આહારસ'ના આહારમાં હેતુભૂત છે તેથી એ વિના તા મહિષ એને આહારાદિ શી રીતે હાઇ શકે?
ઉત્તર :-જો આહારસ'જ્ઞા વિના આહાર સંભવિત જ ન હોય તા તા પ્રવચનેાક્તવિધિ મુજબ આહારકરતાં સાધુઓને પણ આહારના હોવાથી અતિચાર લાગવાની આપત્તિ આવશે. કારણ કે ચારે ય સ`જ્ઞાઓ અતિચારરૂપ છે. તેથી જ તેા પ્રતિક્રમણ આવશ્યકમાં તે સંજ્ઞાઓના કારણે લાગતા અતિચારનું પ્રતિક્રમણ કરવાનુ' ફરમાવ્યુ છે. જેમ કે આહારસ'ના, ભયસ'જ્ઞા, મૈથુનસ'જ્ઞા અને પરિગ્રહસજ્ઞા એ ચાર સ`જ્ઞાને વશ થઈને કરેલ કાનુ... હું પ્રતિક્રમણ કરૂ છુ” વળી 'પ્રતિક્રમણ તા પ્રતિષિદ્ધનું કરણ, વિહિતનું' અકરણ, અશ્રદ્ધા અને વિપરીતપણાનું-આ ચારનું હોય છે એમ શ્રી વદત્તા સૂત્રમાં કહ્યું છે. વિહિતાહાર ગ્રહણાદિ તે આ ચારમાંથી એકે યરૂપ નહાવાથી જણાય છે કે એનુ' પ્રતિક્રમણ હાય નહિ અને તેથી એમાં કેાઈ અતિચાર પણ લાગતા હાવા ૧. શ્રી શ્રમળસૂત્ર—પ્રતિમાનિ ચતુર્ભિઃ સંજ્ઞામિ:-આારસંશયા, મયસંજ્ઞા, મૈથુનસંયા, પશ્મિસંશયા |
| SR No. | 022173 |
| Book Title | Adhyatmamat Pariksha |
| Original Sutra Author | Yashovijay Maharaj |
| Author | Bhuvanbhanusuri |
| Publisher | Babu Amichand Pannalal Jain Derasar Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 544 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |