________________
૭૨
ઉપદેશમાળા * विरया परिग्गहाओ, अपरिमिआओ अणंततण्हाओ।
बहुदोससंकुलाओ, नरयगइगमणपंथाओ ।।२४४।। * मुक्का दुजणमित्ती, गहिया गुरुवयणसाहुपडिवत्ती । ... मुक्का परपरिवाओ, गहिओ जिणदेसिओ धम्मो ॥२४५।। વિરત, સ્થૂલ ચોરીથી વિરત અને પરસ્ત્રીગમનથી વિરામ પામેલા.
(૨૪૪) (શ્રાવક પરિગ્રહ પરિમાણવ્રત દ્વારા) અપરિમિત પરિગ્રહથી વિરામ પામેલો હોય. (કેમકે અપરિમિત પરિગ્રહ એ) (૧) અનંતતૃષ્ણા ભર્યો છે, (૨) બહુ દોષથી વ્યાપ્ત છે, અને (૩) નરકગતિ - ગમનનો ઉપાય છે. (પરિગ્રહમર્યાદાનું વ્રત ન હોય તો (૧) પાસે પરિગ્રહ ન હોવા છતાં અંતરમાં અપરિમિત પરિગ્રહની અનંત અમાપ તૃષ્ણા બેઠી છે. વળી (૨) એ રાજા-ચોર આદિના ઉપદ્રવોનું નિમિત્ત હોઈ શારીરિક-માનસિક કઈ સંતાપ સંક્લેશાદિનું કારણ બનવાથી બહુ દોષોથી વ્યાપ્ત છે. તેમજ (૩) એટલા જ માટે ઉગ્ર સંકલેશકારી એ અપરિમિત પરિગ્રહ નરકગતિ-ગમનનો ઉપાય બને છે. આમ અનંત તૃષ્ણાવાળા અપરિમિત પરિગ્રહથી વિરત, બહુદોષ વ્યાપી અમિત પરિગ્રહથી વિરત, તથા નરકગતિ-ગમનહેતુ અમિત પરિગ્રહથી “વિરત” એમ અનેકવાર “વિરત કહ્યું તે વિરતિની વિચિત્રતા સમજાવવા કહ્યું.)
(૨૪૫) (ઉત્તમ શ્રાવકો વડે) દુર્જનની મૈત્રી (સંગ) ત્યક્ત હોય છે. ગુરુ (તીર્થકર ગણધરાદિ)નાં વચનોનો “સાહુ - પડિવી” = સુંદર સ્વીકાર (પ્રતિજ્ઞા – પાલન) કરાયેલો હોય છે. બીજાનો અવર્ણવાદ કરાતો નથી, અને જિનભાષિત (વ્રત-ભક્તિ આદિ) ધર્મ ગ્રહણ કરાયેલો હોય છે.
