________________
પર છે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ કુપાલિકોએ પોતપોતાના મતને અનુસાર વિકલ્પેલો છે અર્થ જેનો એવા પ્રકારનું આગમ, તે અવ્યક્ત આગમ છે. જારપુરુષથી ઉત્પન્ન થયેલા ગર્ભની જેમ વિકલ્પલા અર્થવાલો સિદ્ધાંત, સજ્જનની પર્ષદામાં અવ્યક્ત જ છે. તેમ તેના મૂળરૂપ તીર્થંકર પણ અવ્યક્ત જ છે. જેવી રીતે કોઈક વડે “હે ભાગ્યશાળી! આવા અર્થવાલો સિદ્ધાંત, ક્યા ગુરુદેવ વડે કરીને ભણાવાયો છે?' એ પ્રમાણે પૂછાયે છતે વિકલ્પિત અર્થ પ્રરૂપક, દેવદત્ત આદિ કલ્પેલા નામે પોતાના ગુરુને કહેવા સમર્થ હોતા જ નથી. આવી જગત સ્થિતિ છે. એમ મૂલ અવ્યક્ત હોય છતે એના સંતાનિયાઓ પણ અવ્યક્ત જ હોય. અને એથી જ કરીને આગમને વિષે નિcવોને અવ્યક્ત જણાવ્યા છે. તે પહેલા બતાવાયું છે | ગાથા-૬૬ / હવે પુસ્તકવાદીનો તીર્થકર કોણ? તે બતાવે છે.
उसभाई जिणणामारोवेणाणेगहावि एगजणो।
निअनिअमयाइभुओ, पुत्थयसिद्धंततित्थयरो॥६७॥ પુસ્તક સિદ્ધાંતવાલા કુપાલિકોનો તીર્થકર, પોતપોતાના મતના આકર્ષક એવા શિવભૂતિ-ચંદ્રપ્રભ આદિ એક જ મનુષ્ય હોવા છતાં અનેક સ્વરૂપવાલા છે અનેક સ્વરૂપવાલા કેવી રીતે? તે કહે છે કે-ઋષભ આદિ તીર્થકરના નામનો આરોપ શિવભૂતિ આદિમાં કરવાવડે “જે જેમાં ન હોય તેનો તેમાં અધ્યવસાય કરવો તે આરોપ' એવો ન્યાય હોવાથી અને ઉપલક્ષણથી ગણધરોના નામનો આરોપ કરવા વડે કરીને તે એકજ વ્યક્તિ અનેક રૂપવાલો થાય છે. ગાથાર્થ-૬૭ | હવે નામના આરોપથી શું થયું? તે કહે છે.
तेणं तित्थाभासे, तित्थयरो तित्थकरनामा।
सबप्पयारपावो, भिन्नो भिन्नुत्ति विण्णेओ॥६८॥ જે કારણવડે કરીને ઋષભાદિ તીર્થકર ભગવંતના નામનો આરોપ કર્યો તે કારણથી તીર્થભાસ એવા કુપાલિકોને વિષે તીર્થકર, “તીર્થતીર્થંકર' નામના થાય છે. તીર્થ તીર્થકર એટલે શું? જે તીર્થને વિષે જે તીર્થકર હોય તેનું નામ જેમાં હોય તે તીર્થતીર્થકરના નામે કહેવાય. એ પ્રમાણે નામનો આરોપ કર્યો. એથી જ પૂછાયે છતે એ કુપાલિકો “અરિહંતદેવ છે' ઈત્યાદિ બોલે છે. તેવી જ રીતે આરોપિત નામવડે કુપાક્ષિકને અભિમત-ઈચ્છિત તીર્થંકર કેવો છે? તે કહે છે. “સર્વ પ્રકારવડે કરીને પાપભૂત''અને તે બધાય કુપાક્ષિકોના તીર્થના તીર્થંકરો ભિન્ન ભિન્ન જાણવા. જેમ દિગંબરોને શિવભૂતિ, પૂનમીયાઓને ચંદ્રપ્રભ આદિ : એ પ્રમાણે બધાના તીર્થ અને તીર્થકરો ભિન્ન ભિન્ન જાણવા | ગાથાર્થ-૬૮ ||
જો એમ છે તો પોતાના અભિમત તીર્થકરને વિષે એવો આરોપ કેમ કરે છે?' એ
