________________
૪૬
કુપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
છે એમ જાણવું. આ પ્રમાણે ગાયની દાષ્કૃતિક યોજના જાણવી. ।। ગાથા-૫૪ ॥ હવે તમે કહ્યું તેવા પ્રકારનું સૂત્ર ક્યાં મલે? તે બતાવે છે. एवं फलवं सुत्तं, तित्थयरपवट्टिअंमि तित्यंमि ।
तित्थं पुण अच्छिन्नं, वीरस्स य जाव दुप्पसहो ॥ ५५ ॥
ઉપર કહેલા દૃષ્ટાંત વડે કરીને પૂર્વે કહેલી સામગ્રીની વિદ્યમાનતાથી તીર્થરૂપી સૂત્ર, તીર્થંકર પ્રવર્તિત તીર્થમાં ફળવાન દેખાય છે. આવું તીર્થ કેટલો કાળ હોય? આવું–મહાવીરદેવનું અવિચ્છિન્ન તીર્થ અંતિમ થનાર એવા દુષ્પ્રસહસૂરિ સુધી અનવરત રહેવાનું છે, ભગવતીશતક-૨૦ ઉદ્દેશો. ૮-સૂત્ર૬૮૦માં કહેલું છે કે “ગંતૂટીને ખં ભંતે! ટીવે મારદે વાસે મીસે બોળિી! વેવાળિયાળ વર્ગ ત तित्थं अणुसज्जिसइ ? गोअमा ! जंबूदीवे दीवे भारहे वासे इमीसे ओसप्पिणीए मम इक्कवीसं वाससहस्साइं तित्थं અનુસખ્રિસ' ત્તિ
અર્થ-‘“હે ભગવન્! આ જંબુદ્રીપ નામના દ્વીપને વિષે ભરતક્ષેત્રને વિષે આ અવસર્પિણીમાં દેવાનુપ્રિય એવા આપનું તીર્થ કેટલો કાળ ચાલુ રહેશે? હે ગૌતમ! જંબુદ્રીપ નામના દ્વીપના ભરતક્ષેત્રને વિષે આ અવસર્પિણીમાં મારું તીર્થ ૨૧ હજાર વર્ષ સુધી રહેશે.'' ।। ગાથા-૫૫ ।।
હવે ‘પરંપરા શરણવાલું સૂત્ર' એ સ્વરૂપ બીજો વિકલ્પ સારો છે' એમ કહીને તેના સમર્થન માટે ગાથા કહે છે
तेण परंपरसरणं, सुत्तं तित्थस्स सम्मयं अं । भमंति
सेसा
मयगोपासे,
पयपाण आसाए ॥५६॥
પૂર્વે કહેલી યુક્તિના પ્રકાર વડે કરીને પરંપરા એ છે શરણ જેનું એવું સૂત્ર હોય છે. અને પરંપરાતીર્થ છે. અને એ તીર્થ, પુરુષની પરિપાટી વડે કરીને અછિન્ન હોય છે. માટે સૂત્ર કોઈ દિવસ પુસ્તક શરણ હોતું નથી. કારણ કે પુસ્તક લખવાના કાળની પહેલાં સૂત્રના અભાવની આપત્તિ આવતી હોવાથી. પુસ્તક લખવાની વાત ઉચ્છિન્ન પ્રાય થઈ જશે અને તેથી કરીને પુસ્તકના આશ્રયે સૂત્ર છે એ કુપાક્ષિકોની વાત અનિષ્ટ થઈ પડે તેમ છે. જેથી કરીને પરંપરા શરણ સૂત્ર છે. તેથી કરીને જ સાંપ્રતકાલે જે આગમ છે તે પરંપરા વિશિષ્ટ એવું ત્રીજું આગમ છે. કારણ કે અનુયોગદ્વારસૂત્રમાં કહેલું છે કે ‘‘આગમ ત્રણ પ્રકારના છે. એક આત્માગમ-બીજું અનન્તરાગમ અને ત્રીજું પરંપરાગમ છે. તેમાના પહેલાં બે આગમો ગણધર અને ગણધરના શિષ્યોના અંત સાથે અંત પામ્યા. ત્રીજું જે પરંપરાગમ છે તે જ તીર્થના અંત સુધી રહેવાવાળું છે.'' એથી કરીને જે પરંપરાગત સૂત્ર છે તે જ તીર્થ સંમત જાણવું. તે સિવાયના તીર્થ બાહ્ય એવા કહેવાતા સ્વરૂપવાળા કુપાક્ષિકો, દૂધ પીવાની ઇચ્છાવાળા થયા છતાં મરેલી ગાયની પાછળ આંટા મારે છે તેમ સમજવું. કારણ કે જે પૂર્વે જણાવેલ
