Page Text
________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ કારણ કે આકાશના ટૂકડા થવાની યોગ્યતા નથી. એ પ્રમાણે પુરુષાધીન સૂત્ર પણ દાયક અને ગ્રાહકની યોગ્યતા હોય તો જ ફળદાયક બને છે. અન્યથા નહિ. એ પ્રમાણે દૃષ્ટાંત જાણવું. || ગાથા-પ૨ //
હવે ફરી વખત પણ સર્વજન પ્રસિદ્ધ દષ્ટાંત બતાવે છે. घेणु वावि सदुद्धा, दोहणकिरीआइकुसलमायत्ता।
दुद्धपया विवरीआ, विवरीअपया. उदाहरणं ॥५३॥
ગાય પણ દોહન આદિ ક્રિયામાં કુશળ હોય તેને આધીન છે. દોહન આદિ ક્રિયા એટલે શું? પીંડ આપવું, પાણી પાવું, સારી સ્થાનમાં રાખવી, એનું રક્ષણ કરવું.” આદિમાં જે માલિક નિપુણ હોય - તેને આધીને ગાય છે. એથી ગાય દૂધને આપે છે. જો દોહનાદિ ક્રિયામાં કુશળ ન હોય તો તે માણસને ગાય દૂધ દેવાને બદલે વિપરીત ફળને દેનારી બને છે. આ વાતનો ભાવાર્થ એ છે કે જે આત્મા પિંડદાન આદિમાં કુશળ હોય અને દોહનાદિ ક્રિયામાં કુશળ હોય. તે આત્મા ગાયની પાસેથી દૂધને પામે છે. અને જે આ વાતમાં અકુશલ હોય તેવો આત્મા (ગાયના શરીરમાં દૂધ હોય છે.) એ પ્રમાણે સામાન્યથી દૂધના જ્ઞાનવાળો હોવા છતાં દૂધ મેળવવાની ઇચ્છા કરતો ગાયના કોઈપણ અંગે પોતાના હાથે સ્પર્શ કરવા વડે કરીને અથવા લાકડીથી હણવા વડે કરીને અથવા કોઈપણ અંગમાં શસ્ત્ર આદિ વડે કરીને છીદ્ર કરવા દ્વારા ફક્ત મૂત્ર અને લોહી જ મેળવે છે અને જો સર્વથા ક્રિયા રહિત રહે તો ગાયના ઘાતના પાતકનો ભાગી બને. ગાયને ઘરે લાવીને બાંધી રાખે અને પિંડ કે ખાણ આદિ આપે નહિ તો પાપનો ભાગીદાર થાય. અને વળી પિંડદાન આદિની ક્રિયામાં યુક્ત હોય પણ જો દોહન આદિ ક્રિયાથી રહિત હોય તો સ્વભાવ સિદ્ધ એવા છાણ મૂત્ર આદિના જ લાભનો ભાગી થાય.
અહીં સાર્થવાહ અને રાજાનું દૃષ્ટાંત પ્રસિદ્ધ જ છે. તો પણ દિશાસૂચન તરીકે બતાવીએ છીએ કે-અનેક જાતના કરિયાણાથી ભરેલા વહાણો લઈને કોઈ સાર્થવાહ વેપારને માટે ગાયરહિત દ્વીપમાં જવાની ઇચ્છાવાળો પોતાની સાથે એક ગાય લઈને સમુદ્રને પાર કરીને ગાય રહિતના દ્વીપમાં ઉતર્યો. ત્યાં તે દ્વીપમાં રહેલા રાજાની મહેરબાની ખાતર હંમેશા રૂપાના કચોળામાં ગાયના દૂધનો દૂધપાક ભરી રાજાને ભેટશું કરે છે. રાજાને લાગ્યું મીઠું. એટલે રાજાએ પૂછ્યું કે આ શું? ત્યારે સાર્થવાહે કહ્યું કે “અમારા દેશના વૃક્ષનો રસ છે” એક વખત કૃતકૃત્ય થયેલા સાર્થવાહે રાજાની પાસેથી જવા માટે રજા લેવાની ઇચ્છા વડે કરીને રાજાને સાર્થવાહે આ પ્રમાણે કહ્યું. શું કહ્યું? “રાજાની આજ્ઞા વડે હું મારા દેશમાં જવાને ઇચ્છું છું” આ પ્રમાણે કહ્યું છતે રાજાએ કહ્યું કે અમને આ પાયસ રસ કોણ આપશે? ત્યારે રાજાનો આગ્રહ થવાથી તે સાર્થવાહે તે ગાય રાજાને આપી દીધી. અને કહ્યું કે “આનો રસ મારા વડે આપને દેવાતો હતો.” આ પ્રમાણે કહીને તે સાર્થવાહ પોતાના દેશ તરફ ગયો. આ રાજાએ તે ગાયને ચિત્રશાળામાં રાખી. અને અનેક પ્રકારના ખજૂર, દ્રાક્ષ, શેરડીનો રસ આદિ ખાણખાણ આદિની વિધિ વડે કરીને પોષાતી તે ગાય, છાણ અને મૂત્ર આદિ કરવાને માટે જ્યારે પૂછડું ઊંચુ કરતી હતી ત્યારે તે વખતે રાજાના પુરુષો રૂપાનું કચોળું આદિ ધારણ કરતા હતાં. ત્યારે તે વખતે
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |