________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ રીતે “ ગોરનઃ સ્વયમેવ” એ પ્રમાણે વચન હોવાથી.
નહિ કે પૂર્વજન્મને વિષે સર્વથા પરઉપદેશનો અભાવ જ હોય એવું નહિ. નયસારના ભવમાં મહાવીર પ્રભુના જીવને ગુરુમહારાજના ઉપદેશ વડે જ બોધિની પ્રાપ્તિ થયેલી હોવાથી : આગમમાં કહેલું છે કે
दाणन पंथणयणं, अणुकंप गुरूण कहण सम्मत्तं।
सोहम्मे उववण्णो, पलिआउ सुरो महिड्ढीओ॥१॥ आव. नि.
અન્નદાન કરવું, માર્ગે ચઢાવવું, ગુરુપરની ભક્તિ, ગુરુનું કથન, સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ, સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પાત અને પલ્યોપમના આયુષ્યવાળું દેવપણું પામ્યો. (નયસારનો જીવ) આવશ્યક સૂત્રની નિયુક્તિમાં કહેલું છે.
હવે વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે શ્રુતધર્મનું અનાદિપણું અવધિજ્ઞાનમાં પણ સંભવે છે? તો પછી જાતિસ્મરણ યુક્ત વડે કરીને કેમ? એમ કહેતો હોય તો કહીએ છીએ. નરકમાંથી ઉત્પન્ન થનારા તીર્થંકરના જીવને તેવા પ્રકારના અવધિજ્ઞાન વડે કરીને અનુભૂત પદાર્થોનો અભાવ હોવાથી, અવધિજ્ઞાનની અપેક્ષાએ જાતિસ્મરણજ્ઞાનનું ઘણાં કાલ સુધી ગોચરપણું હોવાથી જાતિસ્મરણ જ્ઞાન વડે કરીને જ શ્રુતધર્મની અવિચ્છિન્ન પરંપરા હોય છે અને એથી જ કરીને આગમમાં કહ્યું છે.
"जाइसरो अ भयवं अप्परिवडिएहिं तीहिं णाणेहि" न्ति જાતિસ્મરણ સહિતના અપરિપતિત એવા ત્રણ જ્ઞાન સહિત હતા.' અને એથી તેની ચૂર્ણિમાં જાતિસ્મરણને જ હેતુરૂપ કહ્યું છે. તે જાતિસ્મરણનો સ્વભાવ એવો છે કે જેમ બાલ્યાવસ્થામાં અનુભવેલું-અનુભૂત વસ્તુનું જ્ઞાન થાય છે. તેવી રીતે જન્માંતરમાં અનુભવેલ વસ્તુના પરિજ્ઞાનરૂપપણું હોવાથી. ધર્મસંગ્રહણીના ૪૬મા પાનામાં કહેવું છે કે
. बालकताणुस्सरणं तिवक्खओवसमभावजुत्तस्स।
जइ कस्सइ वुड्ढस्सवि, जाइस्सरणं तहा किं न ?॥१॥ આ પ્રમાણે કોઈક તીવ્ર ક્ષયોપશમયુક્ત વૃદ્ધ પુરુષને પણ બાલ્યાવસ્થામાં જે કાંઈ કરેલું હોય તેનું અનુસ્મરણ થાય છે. તેવી રીતે જાતિ સ્મરણજ્ઞાન થાય છે.” અને એથી કરીને આ લોકમાં થયેલ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પણ અનેક ભવ વિષયક કેટલાક પ્રાણીઓને યથાર્થ થતું દેખાય છે. // ગાથાર્થ-૧૩ .
ધર્મનું શ્રવણ અને શ્રાવણની અનાદિ અવિચ્છિન્ન પરંપરા કેવી રીતે છે? તેનું દષ્ટાંતપૂર્વક સમર્થન કરતી ગાથા કહે છે. . ?
गब्भे जाया गब्भं, धरिज ईत्थीवि नित्थिरूवधरी। जणणी खीरं जीए, पीअं पाई व सा चेव ॥१४॥
