Page Text
________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ તે પણ જીવ, પૂર્વભવમાં પ્રાપ્ત કરેલ છે તીર્થકર નામકર્મની સત્તાવાળો = વિદ્યમાનતાવાળો અને કેવળજ્ઞાની થયો છતો, દેવપણું પામે છતે = એટલે પોતે સ્વયં દેવસ્વરૂપ થયો થકો. નહિ કે ગુરુરૂપ! કારણ કે ગુસ્પદ પરાધીન છે. જેથી કરીને ગણધરોનું ગુરુપણું દેવને આધીન છે અને જંબૂસ્વામી આદિને ગુરુપણું ગુરુને આધીન છે એમ બન્ને પ્રકારે ગુરુપદ પરાધીન છે. અર્થાત તીર્થંકર નામકર્મ ઉપાર્જેલ અને કેવલજ્ઞાન પામ્યા પછી દેવરૂપ બનેલો આવ, તીર્થ પ્રવર્તાવે છે.
દેવપણું સ્વાધીન છે અને એ કારણથી જ તીર્થંકરો પણ ચારિત્ર અંગીકાર કરતી વખતે “રમિ સામાફિયં આદિ બોલે છે. બાકીના બીજા બધા રેમિ ભંતે સામારૂંદ્ય આદિ બોલે છે. વળી તે જીવ કેવા પ્રકારના લક્ષણવાળો હોય? તે કહે છે. પુણ્યશા, ગૈલોક્યમાં વ્યાપક છે અદ્વિતીય-અજોડ યશ જેમનો એવા યશસ્વી છે! એવો તે તીર્થકરનો જીવ, કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા બાદ પ્રથમ દેશનામાં જ તીર્થની સ્થાપના કરે છે. વળી જે મહાવીર સ્વામી ભગવંતને બીજી દેશનામાં તીર્થસ્થાપન થયું છે પણ તે આશ્ચર્યરૂપ હોવાથી દોષનું કારણ નથી. આવા પ્રકારના તીર્થકરો હોય છે. એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ જાણવો. | ગાથાર્થ-૧૨ | - જો દેવ, કેવળજ્ઞાની જ છે તો જાતિસ્મરણ આદિ વડે તેઓને શું પ્રયોજન છે? તે જણાવે
सुच्चा धम्मुवएस, नासुच्चाकेवलीवि दिजत्ति ।
धम्मुवएससावणं, जिणस्सवि अणाईपरिवाडी ॥१३॥
પદનો એક દેશ કે એક ભાગ ગ્રહણ કરવાથી આખો પદ સમુદાય ગ્રહણ થાય છે' એ ન્યાયે સુચા એટલે શ્રુત્વા કેવલી. એટલે તીર્થંકર આદિની પાસે ધર્મ સાંભળીને જે કેવલી થાય છે તેને શ્રુત્વા કેવલી કહેવાય છે. અને તે કૃત્વા કેવલી ધર્મોપદેશ દઈ શકે છે. આગમમાં કહ્યું છે કે – સુધા भंते! इत्यादि यावत् सेणं भंते! केवली केवलिपण्णत्तं धम्मं आघवेजा वा पण्णवेजा वा परुविजा वा ? हंता गोयमा ! पवाविज वा मुंडाविजा वा? तस्स णं भंते! सीसावि पवावेज्जा वा मुंडावेजा वा? हंता गोयमा ! पवाविजा वा, मुंडाविजा वा से णं भंते! सिज्झइ इत्यादि" श्री भगवतीसूत्र श-६ ३ उद्देशो-३१
હે ભગવંત! તે કૃત્વા કેવલી, કેવલીએ કહેલા ધર્મને ગ્રહણ કરાવી શકે? પ્રરૂપી શકે? અથવા નિરૂપી શકે? હે ગૌતમ! હા. તેઓ દીક્ષા આપી શકે? બીજાને મુંડી શકે? હે ભગવંત! તે કેવલીના શિષ્યો પણ દીક્ષા આપી શકે? અથવા મુંડાવી શકે? હે ગૌતમ! હા. તેઓ દીક્ષા આપી શકે અને મુંડાવી શકે. યાવત્ સિદ્ધિપદ પામી શકે છે.' આ પ્રશ્નોત્તર ભગવતીસૂત્રના ૯મા શતકના ૩૧મા ઉદેશામાં છે.
ધર્મને સાંભલ્યો ન હોય અને કેવલી થયા હોય એ અશ્રુત્વા કેવલી કહેવાય છે. તેઓ ધર્મોપદેશ ન આપે. આગમમાં કહ્યું છે કે –મણુથી બં મંત! ફત્યાદિ યવત્ વત્તવરણસને સમુપતિ, જે બં भंते केवलिपण्णत्तं धम्ममाधवेज वा पण्णवेज वा परवेज वा ? गोयमा! णो इणटे समढे, ननत्थ एगणाएण
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |