________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ અધ્યયનમાં કહ્યું છે. કે–
'जे भिक्खू वा भिक्खूणी वा परपासंडाणं पसंसं करेजा जे आवि निण्हगाणं पसंसं करेजा। जे आवि निण्हगाणं आययणं पविसिजा, जे आवि निण्हगाणं गंथं सत्थं पयं अक्खरं वा परूवेजा जेणं निण्हगाणं संतिए कायकिलेसाइए तवेइ वा संजमेइवा णाणेइवा विण्णाणेइ वा सुए वा पंडिच्चेइ वा अभिमुहमुद्धपरिसामज्झगए सिलाहेजा सेऽविअ णं परमाहम्मिएसु उववएजा, जहा सुमती" त्ति श्री महानिशीथचतुर्थाध्ययने.
જે સાધુઓ અથવા સાધ્વીઓ પર પાખંડીઓની પ્રશંસા કરે છે અથવા તો જેઓ નિહોની પ્રશંસા કરે છે અથવા નિન્દવોના મંદિર કે ઉપાશ્રયમાં પેસે છે અથવા તો જેઓ નિન્દવોના ગ્રંથને શાસ્ત્રને, પદને, અક્ષરને પ્રરૂપે છે. અથવા તો જેઓ નિન્દવોની નિશ્રાએ કાયફલેશાદિ તપ કરે છે, સંયમની આરાધના કરે છે. અથવા જ્ઞાન વિજ્ઞાન મેળવે છે. શ્રુત મેળવે છે. પંડિતપણું મેળવે છે. અથવા તો સન્મુખ થયેલી એવી મુગ્ધપર્ષદામાં તેમના વખાણ કરે છે. તે જીવો પરમાધામીની અંદર ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ કે સુમતિ.” તેવી રીતે
___जेजिणवयणुत्तिनं, वयणभासंति जे उ मण्णंति ।
सम्मदिट्ठीणं तदंसणंपि संसारखुड्किरं ॥१॥ તેમજ જે જિનેશ્વર ભગવંતના વચનથી ઉત્તીર્ણ=ભિન્ન એવું વચન બોલે છે અથવા માને છે તેવા આત્માઓનું દર્શન પણ સમ્યગૃષ્ટિ આત્માઓને સંસારવૃદ્ધિ કરનાર છે” એવું ભાષ્યકારનું વચન છે.
વળી સંસારનું મૂલ જો કોઈ હોય તો સાધુરૂપે રહેલાં એવા ઉત્સુત્ર ભાષીઓ જ સંસારનું મૂલ છે. આવશ્યક નિર્યુક્તિ આગમમાં કહેલું છે કે
"सत्तेआ दिट्ठीओ, जाईजरामरणगब्भवसहीणं ।
मूलं .संसारस्स उ, हवंति निगंथरूवेणं ॥१॥ નિગ્રંથના રૂપે રહેલા આ સાત દૃષ્ટિઓ, નિન્ડવો), જાતિ-ધરા-મરણ-ગર્ભ વસતિના સ્થાનરૂપ એવા આ સંસારનું (આ સાતે) મૂલ છે.” એ પ્રમાણે આવશ્યક નિર્યુક્તિ ભાષ્યમાં કહેલું છે.
કપાક્ષિકોના પક્ષના રંગથી રંગાયેલા માણસો તો દૂર રહો. પરંતુ જે કોઈ એવા પ્રકારના શુભકર્મની પરિણતિ વડે કરીને “શ્રી સુધર્માસ્વામીથી અવિચ્છિન્ન પ્રવૃત્તિવાળો એવો આ તપાગણ જ તીર્થ છે. અને પૌમિયીક આદિ ઉત્સુત્ર ભાષીઓ નિશ્ચય કરીને મહામિથ્યા દેષ્ટિઓ છે' એવા પ્રકારના નિશ્ચયનયના અનુસાર માનનારો સમ્યગૃષ્ટિ પણ જો વ્યવહારથી પણ “હું પૂનમીયો ખરતર-આંચલિક છું એ પ્રમાણે પોતાને જણાવતો હોય તો અને કુપાક્ષિકોના માર્ગમાં પડેલો હોય તો તેવો આત્મા પણ “વ્યવહારનયનો ઉચ્છેદ થયે છતે તીર્થનો ઉચ્છેદ અવશ્ય થાય છે. એ પ્રમાણે પંચવસ્તુઆદિ આગમના વચનથી સન્માર્ગમાં પડેલા સમ્યગૃષ્ટિઓને જોવાને માટે પણ અકથ્ય છે.
