Page Text
________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ ' હવે વાદી શંકા કરે છે કે કુપાલિકોની બહુલતા હોવા છતાં પણ જેમ અત્યારે શાસનની પૂજા, સત્કાર થાય છે તેવી રીતે તમે જે કાલમાં કુપાલિકોની બહુલતા કહો છો તે કાલમાં પણ પૂજા અને સત્કાર થાવ. તેમાં તમને શું વાંધાજનક છે? તેના ઉત્તરમાં
કહીએ છીએ કે જે અત્યાર પૂજા-સત્કાર દેખાય છે તે ભવિષ્યકાલમાં પણ થનારા એવા વિશાલ પૂજા-સત્કારનું બીજ સંદેશ છે. અને તે ભાવિકાલનું બીજ છે. પરંતુ અત્યારનો પૂજા સત્કાર તે જાજરમાન પૂજાસત્કાર નથી. કારણ કે કપાક્ષિકોની બહુલતાં હોવા છતાં પણ બીજા માણસોની વાત રહેવા દો. આ તમારા તપાગચ્છરૂપ સુમાર્ગમાં પડેલો પણ ઘણો વર્ગ એવો છે કે કુપક્ષો અને સુપક્ષોને તુલ્યબુદ્ધિથી પૂજે છે. તેથી કરીને પ્રવર્તમાન એવા પૂજાસત્કારને કરવા છતાં પણ વસ્તુગતિએ દ્રષિમુદ્રાને ઓળંગતા નથી. સાચી રીતિએ તો તેઓ પોતાની દ્રષિમુદ્રાને નહિં જ મૂકે. તેથી પૂ. આ.શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજ અગમ્ય અધ્યાત્મ-દ્વાત્રિશિંકામાં કહે છે કે –
सुनिश्चितं मत्सरिणो जनस्य, न नाथ! मुद्रामतिशेरते ते।
माध्यस्थमास्थाय परीक्षका. ये, मणौ च काचे च समानुबन्धाः ॥३॥
ભાવાર્થ –“મત્સરી એવા જનસમુદાયને હે નાથ! તારી મુદ્રા અતિશાયી નથી બનતી કારણ કે મણિ અને કાચ તે બંનેને વિષે તુલ્ય અનુબંધવાળા એવા જે પરીક્ષકો છે તે મધ્યસ્થતાને સ્વીકારીને પણ તારી મુદ્રાના યથાર્થ પરીક્ષક કયાંથી બનવાના?” અને એથી કરીને સુમાર્ગમાં પડેલા એવા પણ માણસો વડે કરાતા પૂજા સત્કાર પણ અકિંચિત્થર જ છે અને જે અનન્ય મનવાળો થયેલો અને સુપક્ષને જ સ્વીકારીને ચાલવાવાળો જે વર્ગ છે તે અલ્પ છે. અને વળી તે પોતે (પ્રતીકારમાં) અસમર્થ છે એથી કરીને તેનો કરેલો પૂજા સત્કાર શોભાયમાન ન ગણાય એમ જાણવું. તેથી ઉદિત ઉદિત પૂજાને માટે વૃદ્ધિ પામતા પૂજા-સત્કારની સિદ્ધિ માટે બન્નેની પણ કુપાક્ષિક અને કુતૃપની) અવિદ્યમાનતાં સ્વીકારીએ તો વાંધો નથી. અને બન્નેની વિદ્યમાનતા સ્વીકારીએ તો બાધક છે જ. એ પોતાની જાતે સમજી લેવું.
અહીં “હું કુપાલિકોને બતાવીશ' એ અભિધેય-નામપદાર્થ-વાચ્ય પદાર્થને સાક્ષાત્ કહ્યો છે. - હવે પ્રયોજન કહે છે. તે પ્રયોજન બે પ્રકારે છે. એક પર પ્રયોજન અને બીજું અપર પ્રયોજન. તેમાં પર પ્રયોજન મોક્ષ પ્રાપ્તિ છે અને અપપ્રયોજન મોક્ષના અંગભૂત એવું કુપાલિકોનું પરિજ્ઞાન-જાણકારી છે. કારણ કે “આ શત્રુઓ છે એમ જાણ્યું હોય તો તે શત્રુઓ પરાભવ કરી શકતા નથી.” એવું વચન હોવાથી કુપાક્ષિકોને સારી રીતે જાણી લઈને તેનો ત્યાગ કર્યો સતે તેઓ મોક્ષમાર્ગમાં વિઘ્ન કરનારા ન થાય.
અને એથી જ કરીને કપાક્ષિકોની જે જાણકારી મેળવવી તે મોક્ષનું અંગ છે. જો કુપાક્ષિકોની જાણકારી મેળવી ન હોય, તેનો આદર ન કર્યો હોય તેવા પણ તે કુપાલિકો અનુકૂલ ભાષણ આદિ વડે કરીને સુગતિને હણે છે અને સંસારના હેતુરૂપ થાય છે. તેના માટે મહાનિશીથ સૂત્રના ચોથા
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |