________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ વળી કહે છે કે ઋષભદેવ ભગવાનના પરણવાના કાલ પહેલાં ઉત્પન્ન થયેલાં જે યુગલીઆ મનુષ્યો હતાં. તેઓ અપરિણિત એવા ભાઈ બહેનના સંબંધવાલા હોવા છતાં દંપતિભાવને આશ્રિત હતાં અને તે વ્યવહાર, નિર્દોષ અને અનિંદ્ય ગણાતો હતો. પરંતુ અત્યારના કાલના મનુષ્યોને માટે એ પ્રવૃત્તિ નિંદ્ય-સદોષિત ને પંક્તિ બહાર થવાના હેતુભૂત જેમ થાય છે. તેમ અહીંયા પણ જાણવું.
તેથી કરીને સર્વજનોને વિષે પ્રસિદ્ધ એવી પ્રવૃત્તિ થયે છતે તેનાથી વિપરીત અને સપુરુષો વડે આચરણ કરાયેલી એવી પ્રાચીન પ્રવૃત્તિ પણ અત્યારે અનાદરણીય જ છે એ પ્રમાણે જાણવું.
ચોથની પર્યુષણાનું સાર્વજનીનપણું પ્રવચનમાં પ્રતીત જ છે. જ્યારે ચોથની પર્યુષણા શરુ થઈ ત્યારે પાંચમની પર્યુષણાનો આશ્રય કરવાવાળો કોઈપણ પક્ષ હતો જ નહિં. અને એથી જ ચોથની પર્યુષણાને આશ્રિતથી પંચમીપક્ષનું તે કાળે જે બાહ્યપણું તારા પક્ષનું કહેવાય છે. તે પક્ષનો તે કાળે અભાવ હોવાથી જ અનન્યગતિએ કરીને પણ પંચમીપક્ષવાળો સમુદાય તીર્થબાહ્ય ગણાય. તેથી ચતુર્થીને આશ્રિત જ તીર્થ છે અને તે કારણથી પંચમીએ પર્યુષણા કરવાવાળાની તીર્થબાહ્યતા પ્રગટ જ છે.
પંચમી પક્ષના બાહ્યપણાના વ્યપદેશનું કારણ ચતુર્થાપર્યુષણા તીર્થનું વિદ્યમાનપણું હોવાથી સિદ્ધ જ છે. અને એથી જ અમે – વિચ્છિત્રપિ મ તિત્ય મયિ પુરાત્તા આ વાત કરી છે. તથા ચંદુવત્તિ–તે આણંદવિમલસૂરિ યુગમાં પ્રધાન, સંવિગ્નત્વ આદિ ગુણો વડે કરીને અજોડ અને એથી જ જગતમાં પ્રસિદ્ધિને પામેલા હતા. વળી કેવા? ચંદ્રની જેમ સૌમ્ય કાંતિવાલા. વળી સાધુઓને વિહાર કરવા યોગ્ય એવા ક્ષેત્રોમાં અસ્મલિત અને અપ્રતિબદ્ધ વિહાર કરવા વડે કરીને સકલ લોકોના લોચનને આનંદ કરવાવાળા હતા. ચંદ્ર જેમ બધી કલાઓ વડે સહિત હોવાથી “સકલ” કહેવાય છે. તેમ જ ચંદ્ર, ગગનમંડલમાં સંક્રમણ કરતો છતો માણસોના નયનને આનંદ કરનારો થાય છે તેવી રીતે આ આચાર્ય મહારાજને પણ ચંદ્રની સામ્યતા આપેલી છે.
જાવજીવ પર્યત વિગઈઆદિના ત્યાગ કરવા આદિ વડે અને સંવિગ્ન આદિ ગુણો વડે અદ્વિતીય પંડિત શિરોમણી એવા પંન્યાસશ્રી જીવર્ષિગણિના વચનથી પ્રતિબોધ પામેલા એવા મારી (ધર્મસા.મ.ની) પ્રવ્રજયાના પ્રતિપત્તિના હેતુરૂપ આ આચાર્ય મહારાજ છે અને એ કારણથી મંગલનિમિત્તે મેં તેમને સ્મૃતિ ગોચર કર્યા છે. | ગાથાર્થ ર-૩ //
હવે જ્ઞાનસંપત્તિના હેતુભૂત એવા પરમ ઉપકારી (વિજયદાન)સૂરિ મહારાજને સ્મૃતિ ગોચર કરવા માટે તરસ પyoએ ચોથી ગાથા કહે છે.
तस्स पए पुण अहिणवसूरो, दूरद्विआण बहुतावो ।
सिरिविजयदाणसूरि, नामेणवि कुमयतममहणो ॥४॥
તે આણંદવિમલસૂરિજી મહારાજની પાટે વિજયદાનસૂરિ થયા. તે કેવા લક્ષણવાલા છે? તે કહે છે. અત્યારે જે સૂર્ય દેખાય છે તેની અપેક્ષાએ આ વિલક્ષણ સૂર્ય છે. તે વિલક્ષણતાને સ્પષ્ટ કરે છે.
