________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ સ્વભાવવાળું છે. પર્યુષણાનું સ્થાન ભાદ્રપદ મહિનો : અને તેના ત્યાગમાં ન્યૂન ઉસૂત્ર અને અયથાસ્થાનભૂત એવા શ્રાવણમાં તે પર્યુષણ પર્વનું આરોપણ કરવું તે અધિક છે. આમ ઉભય સ્વભાવવાળું ઉસૂત્ર જાણવું // ગાથાર્થ-૨૦૪ || હવે જેવી રીતે આગમમાં કહેલું છે તેવી રીતે જણાવે છે.
जण्णं सवीसराए, मासे सेसेहि सत्तरीए अ।
पजोसवणा सवणामिअंमि मासंमि भद्दवए॥२०॥
જે કારણથી ર૦-રાત્રિસહિતનો મહિનો વ્યતિક્રાંત થયે છતે એટલે કે ૫૦ દિવસ વ્યતિક્રાંત થયે છતે અને ૭૦ દિવસ શેષ રહે છતે સિદ્ધાંતમાં કહેલ હોવા વડે કરીને બન્ને કાનને વિષે અમૃત સમાન એવો જે ભાદરવો માસ તે ભાદરવા માસમાં પર્યુષણા થાય છે. આગમમાં કહ્યું છે કે --“સમને भयवं महावीरे वासाणं सवीसइराए मासे वइक्ते सत्तरं राइदिएहिं सेसेहिं वासावासं पजोसवेति" त्ति સમવાયાંગ સૂત્રમાં જણાવેલ છે. એ પ્રમાણે આગમની મર્યાદાવડે કરીને પર્યુષણાનો વ્યતિકર “શ્રાવણની વૃદ્ધિ હોય તો ભાદરવામાં અને ભાદરવાની વૃદ્ધિ હોય તો બીજા ભાદરવામાં જ પર્યુષણ કરવું તે સિદ્ધ થાય છે. અન્યથા “સત્તર રારિર્ટ સેટિં' એટલે સિત્તેર રાત્રિ દિવસ શેષ રહે છતે’ એ વચન નહિ સચવાતું હોવાથી પ્રવચનને બાધા થાય છે. - વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે “જો સિત્તેર રાત્રિ દિવસ શેષ નહિ રહે તો પ્રવચનની બાધા થાય છે એમ જણાવો છો તો સવીસફરy માણે વર્ત-એટલેકે ૫૦ દિવસ રાત્રિ દિવસ વ્યતિક્રાંત થયે છતે એ પ્રમાણેનું જે આગમ વચન છે તે વચન સચવાતું નહિ હોવાથી જે પ્રવચન બાધા થાય છે તે શું તમારી દૃષ્ટિપથમાં નથી આવતું?” જો એમ કહેતા હો તો બોલીશ નહિ. કારણ કે તેમાં પ્રવચનની બાધાના ગંધનો પણ અભાવ હોવાથી. કારણ કે અભિવર્ધિત માસ જે છે તે પહેલા કે પછી દિવસ ગણનાની પંક્તિમાં આવતો જ નથી. કારણ કે કાલચૂલા તરીકે હોવાથી.
જો એમ ન હોય તો કાર્તિક સુદ ૧૪ના દિવસે ચોમાસી પડિક્કમણામાં “પંખું માસખi રસë પવરવાળું પંચામુત્તરસરારિબા” ઇત્યાદિ ચોમાસી ખામણાનો આલાવો બોલવો પડે અને તેવી રીતે સંવત્સરી પ્રતિક્રમણમાં તેરણં મસાજું છવીસë વિષi તિનિસનરાન્તિલાનો એવો આલાવો બોલવો પડે અને એ વાત તો તને પણ અનિષ્ટ છે. એથી કરીને ભાદરવા મહિનામાં પર્યુષણા છે તે આગમ સિદ્ધ છે તે પ્રમાણે અર્થ જાણવો | ગાથાર્થ-૨૦પ | હવે કહેલી વાતને દઢ કરવા માટે જણાવે છે.
जह चउमासीआई, कत्तिअमासाई मासनिअयाई। तह भद्दवए मासे, पजोसवणावि जिणसमए॥२०६॥
