________________
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ - એ પ્રમાણે માસિકલ્પની મર્યાદા અનેક ગ્રંથમાં પ્રસિદ્ધ હોવા છતાં પણ માસકલ્પ વિચ્છેદ થવાનું જે વચન કહેવું તે મહાપાપે છે. ગાથાર્થ-૧૯૯ છે
હવે જે વચન છે તે તેને ભ્રાંતિકારક થયું છે તે જણાવે છે. ज मासकप्पअविहारुब, वयं पंचवत्थुए अत्थि। तं तेणेव कमेणं, नव कप्पा निअमओ नऽहुणा ॥२००॥
માસકલ્પના અવિહારની જેમ', એવું જે વચન, પંચવટુક ગ્રંથની વૃત્તિમાં જણાય છે તે ક્રમવડે કરીને કોઈક એક ગ્રામને વિષે માસિકલ્પ કરીને બીજા તેની સમીપતિ એવા બીજા ગામને વિષે માસંકલ્પ. ઇત્યાદિ ક્રમવડે કરીને નવકલ્પી વિહાર નિશ્ચય કરીને સાંપ્રતકાલે નથી એ પ્રમાણેનો ભાવાર્થ છે. અને એથી જ કરીને અન્નપાનાદિની દુર્લભતા થયે છતે માસકલ્પનો ભંગ જણાવેલો છે. આવશ્યક સૂત્રની પરિષ્ઠાપનિકા નિર્યુક્તિના પ્રાંતભાગમાં કહ્યું છે. કે :---
"जइ दक्खिणा दिसाए पडिलेहंति तो इमे दोसा-भत्तपाणं न लभंति, अलंभते जं विराहणं पावेंति, एसणं वा पेल्लेति जं वा भिक्खं अलभमाणा मासकप्पं भंजंति" ति॥
જો દક્ષિણ દિશામાં પડિલેહણા કરે તો આ દોષો છે. ભક્તપાન ન મલે. અને ભક્ત પાન ન મળવાથી વિરાધના પામે, એષણા પણ પીડાય, અનેષણીય મલે અને ભિક્ષા નહિ મલવાથી માસકલ્પ ભાંગે છે. | ગાથાર્થ-૨૦O ||
હવે કારણ જણાવે છે. कालपरिहाणि दोसा, खित्ताभावेण ऊणया अहवा। . હિg પાડવસદી, – સંથારવિદ્યાર્દિાર9.
कालस्स य परिहाणी, संजम जुग्गाई नत्थि खित्ताई,
जयणाइ वट्टिअव्वं, नहु जयणा भंजए अंगं॥१॥ એ પ્રમાણેનું આગમ વચન હોવાથી કાલની પરિહાણીના દોષે કરીને સંયમયોગ્ય ક્ષેત્રોનો અભાવ છે, જયણા વડે કરીને વર્તવું, જયણાથી વર્તતા અંગ ભાંગતું નથી' આ વાતનો ભાવ એ છે કે “દૂષમકાલના પ્રભાવને લઈને શહેરો ગામડાં જેવાં થશે, ગામડાઓ પ્રેતવન જેવા થશે. તેથી કરીને પ્રાયઃ માસકલ્પને યોગ્ય એવા ક્ષેત્રો અલ્પ જ હોય અને તેમાં પણ ચોમાસાને યોગ્ય એવા ક્ષેત્રો તો તેનાથી પણ ઓછા જ હોય! એ પ્રમાણે સમજીને અધિક અવસ્થાનવડે કરીને રહેવાથી ત્યાનાં જે કુલ આદિઓ હોય તેને વિષે સાધુઓ પ્રતિબંધનવાળા ન થાવ. એ પ્રમાણે વિચારીને માસકલ્પ પણ એક-બે-ત્રણ-દિવસ ઓછા તેવી રીતનો કરવો” એવી પૂર્વાચાર્યોએ આચરણા કરી છે. નહિ કે
