________________
૪૧૮
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ ચૈત્યવંદના કરવાને આરુઢ થયેલી સાધ્વીનું અપહરણ કર્યું. તે આ પ્રમાણે --
ભરુચ નામના નગરમાં (બૌદ્ધ) શ્રદ્ધાવાળો વેપારી આવેલો હતો. રૂપવતી એવી સાધ્વીઓને જોઈને તેણે કપટી શ્રાવકપણું સ્વીકાર્યું. અને ત્યાર બાદ તેણે સાધ્વીઓને વિશ્વાસમાં લીધી. અને (પાછા) જવાની તૈયારી વખતે પ્રવર્તિનીને વિનંતી કરી કે હવે અમે જવાને તૈયાર થયેલા છીએ. એટલે અમારા જવાને સ્થાને મંગલને માટે પ્રતિલાભના કરીશું. તો આપ સંયતિઓને મોકલશો. અમે પણ અનુગૃહીત થઈશું. ત્યારે પ્રવર્તિનીએ સાધ્વીઓને મોકલી. કપટી શ્રાવકે કહ્યું પહેલાં તમે (વહાણમાં રહેલા) ચૈત્યોને વંદન કરો. ત્યાર પછી હું પ્રતિલાભના કરું છું. ત્યારે તે સાધ્વીઓએ જાણ્યું કે-ઓહો! આનો કેટલો વિવેક છે? ત્યાર પછી તે સાધ્વીઓ ચૈત્યવંદના કરવાને માટે વહાણમાં આરુઢ થઈ અને વહાણ ચાલતાં થયા એમ અપહરણ કર્યું.
एमादिकारणेहिं ण कप्पई संजईण पडिलेहा।
गंतवं गणहरेणं, विहिणा जो वण्णतो पुल्विं ॥७॥ આ કારણો વડે કરીને સાધ્વીઓને ક્ષેત્રની પ્રત્યુપેક્ષણા કરવી કલ્પતી નથી. તો પછી તે પ્રત્યુપેક્ષણા કરવાને માટે કોને કરવા જવું જોઈએ. તે કહે છે વિધિપૂર્વક ગણધરે પ્રત્યુપેક્ષણા કરવા જવું જોઇએ. કઈ વિધિ? તો કહે છે કે પૂર્વે આ જ ગ્રંથમાં સ્થવિરકલ્પીક વિહારદ્વારમાં માસકલ્પની મર્યાદાની અંદર જે વિધિ વર્ણવેલ છે તે વિધિએ. હવે પ્રશ્ન કરે છે કે કેવા ક્ષેત્રની પ્રત્યુપેક્ષણા કરવી જોઈએ? તો કહે છે કે
जत्थाधिवती सूरो, समणाणं सो अ जाणइ विसेसं।
एआरिसंमि खित्ते, अजाणं होइ पडिलेहा ॥१०॥ જે ગ્રામ નગર માલીક, ભોગીક આદિ જે કોઈ હોય તે શૂરવીર હોય, જે ચોર ડાકૂ આદિથી પરાભવિત ન થાય તેવો હોય, જે સાધુઓના વિશેષને જાણતો હોય. કે “આના દર્શનને વિષે આવું વ્રત હોય. અને આવો આચાર હોય'. એવા પ્રકારના સાધ્વીને યોગ્ય એવા ક્ષેત્રની વિષે સાધુઓની પ્રત્યુપેક્ષણા હોય છે. તેવી જ રીતે ત્યાં દુઃશીલ માણસોનો તેમજ ચોર અને હિંસક પશુઓનો ન ભય હોય એવા પ્રકારના અપાયરહિતના ક્ષેત્રને વિષે સાધ્વીઓને યોગ્ય પ્રત્યુપેક્ષણા કરવી જોઈએ. હવે ક્ષેત્ર જોયા પછી વસતિનું દ્વાર વર્ણવે છે.
गुत्ता गुत्त दुवारा, कुलपुत्ते सत्तमंत गंभीरो।
भीतपरिसहदविते, अज्जा सिज्जातरो भणितो॥८॥ THI– વાડ કે ભીંત આદિવડે કરીને વ્યાપ્ત તિહાર-બે બારણાવાલી એવી બારસાખ સહિતની જે વસતિ, તેનો માલિક જે છે તે કુલ પુત્રક કેવો હોય? સત્વવાળો એટલે કે કોઈથી પણ ક્ષોભાયમાન ન થાય તેવો હોય, કોઈ મોટું કાર્ય આવી પડતું હોય તો તે કરવા સમર્થ હોય. અને ગંભીર એટલે
