________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ પોતાની પૌષધશાલા છે ત્યાં આવીને પૌષધશાલાનું પ્રમાર્જન કરે છે. પ્રમાર્જન કરીને ઉચ્ચાર અને પ્રશ્નવણભૂમિનું પડિલેહણ કરે છે. અને પડિલેહણ કરીને ડાભનો સંથારો પાથરે છે. ડાભનો સંથારો પાથરીને તેના પર બેસે છે. બેસીને અઠ્ઠમતપ સ્વીકારે છે. અને અઠ્ઠમતપ રવીકારીને તે પૌષધશાલામાં પૌષધિક થઈને અષ્ટમભક્તપૂર્વકનો પૌષધ સ્વીકારીને પ્રતિજાગરણ કરતો છતો વિચરે છે.” તેવી જ રીતે નવપદપ્રકરણને વિષે અન્યતિથિને વિષે અતિથિસંવિભાગના અનિયમ જણાવેલો છે. તે આ પ્રમાણે ‘જો કે શ્રાવકે અતિથિસંવિભાગ હંમેશા કરવો જોઈએ. (હંમેશા મુનિને દાન દેવું જોઈએ) કહ્યું છે કે :-“પરિણં ભત્તવાળા, ગોહેન તહેવ વા મજુદ છે મચવ! સાવ ૩ નિમંતVIII .
હે ભગવંત અનુગ્રહ કરો. એ પ્રમાણે શ્રાવક નિમંત્રણ કરીને પ્રતિદિવસ ભક્તપાન વડે તેમજ ઔષધદાનવડે કરીને સાધુને હંમેશા નિમંત્રણ આપે” અને એ પ્રમાણે આમંત્રણ આપ્યા બાદ સાધુ ઘરમાં પેઠે છતે આ પ્રમાણે વિધિ કરવાની છે.
गिहिमागयस्स साहुस्स, आसणं निअमओ य दायव्वं ।
वंदिअ सयं विअरइ, अहवा अण्णं दवावेइ॥२॥ ઘરે આવેલા સાધુ મહારાજને નિયમે કરીને આસન આપવું જોઈએ. અને ત્યારપછી વંદન કરીને પોતે પડીલાભે (વહોરાવે) અથવા બીજા દ્વારાએ વહોરાવે ઇત્યાદિ. તો પણ પૌષધઉપવાસના પારણે તો સાધુનો સંભવ હોય છતે અવશ્ય આ પ્રમાણે કરીને શ્રાવકે વાપરવું જોઈએ. પૌષધોપવાસ સિવાયના દિવસે તો અનિયમ સમજવો.” // ગાથાર્થ-૧૮૯ // બીજું દૂષણ જણાવે છે કે
किंच मुणिसंविभागो, नवमीपडवासु चेव नऽण्णासु। चउपव्वी-तवपोसह-गहिआ कह पक्खिअंते सो ?॥१६०॥
વળી વિ શબ્દ દૂષણ સ્વીકારવામાં છે. ખરતરના મતમાં અતિથિસંવિભાગ, નોમ અને પડવાની તિથિએ જ પ્રાપ્ત થશે, બીજી તિથિમાં નહિ. કારણ કે ચતુષ્કર્વીને વિષે એટલે કે આઠમચૌદશ-પૂનમ અને અમાસને વિષે ઉપવાસપૂર્વક પૌષધ કરવાનો નિયત છે. અને તેથી કરીને પાક્ષિકાંતે-પકખીના પારણે પૂનમ અને અમાસ આવે તે દિવસે ખરતરોને અતિથિ સંવિભાગ કેવી રીતે થાય? આ વાતનો ભાવાર્થ એ છે કે “પ્રતિનિયતવિસનુ-એ પ્રમાણેનું આગમ વચનનું બલ હોવાથી પૌષધ અને અતિથિસંવિભાગ આ બન્ને શિક્ષાવ્રતો ચતુષ્કર્વીમાં જ કરવા જોઈએ. બીજી તિથિમાં નહિ' એ પ્રમાણે જિનેશ્વર ભગવાનની આજ્ઞા છે.' એ પ્રમાણે ખરતરનો અભિપ્રાય છે. એથી કરીને તે ખરતરને આ પ્રમાણે પુછવું કે “હે ખરતર! પ્રતિનિયત શબ્દ વડે કરીને ચતુષ્કર્વી જ ગ્રહણ કરવી કે યથાસંભવ દિવસ ગ્રહણ કરવો?' જો પ્રતિનિયત દિવસ શબ્દવડે ચતુષ્કર્વી જ લેવામાં આવે તો અતિથિસંવિભાગ પણ આઠમ આદિ પર્વતિથિમાં જ કરવાનો થશે. નોમ આદિમાં ચતુષ્કર્વીનો અભાવ છે. અને યથાસંભવ દિનવાળો બીજો વિકલ્પ છે તેમાં “પૌષધને વિષે ભોજનનો સ્વીકાર નહિ કરેલો હોવાથી ચતુષ્કર્વામાં
