________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૪૦૧ યથોકતકારી અને ધીર એવા સુશ્રાવકોને ખવાય નહિ એ વિધિ હોવાથી વિધિ સાચવવારૂપ અતિથિ સંવિભાગ કરીને વાપરવાનું જણાવેલું છે.” જો આમ કહેતા હો તો લાંબો કાળ જીવ “દુર્જન પણ સંતોષ પામો.” એ ન્યાયથી બારમા વ્રતના સ્વરૂપનો અભાવ છતાં સાધુદાનને જેમ નિર્જરાના હેતુરૂપ માનીને સ્વીકારાય છે તેવી રીતે અગીયારમા વ્રતના સ્વરૂપમાં પણ નિર્જરાના કારણભૂત હોવાવડે કરીને પૌષધ પણ પ્રતિદિન સ્વીકારવો જોઈએ. કારણકે ન્યાયનું સમાનપણું હોવાથી. ગાથાર્થ-૧૮૩ II
હવે પ્રતિક્રમણની જેમ પૌષધ પણ નિયતકાલ અનુષ્ઠાન થશે. એ પ્રમાણેની પારકાની શંકાને દૂર કરતાં જણાવે છે.
पडिक्कमणं पच्छित्तं, रयणी--दिणपमुहपावसंबंधी।
तद्दिटुंतो संवररूवे, कह पोसहे जुत्तो ?॥१८४॥ રાઈ-દેવસિ-પકિખ-ચોમાસી અને સંવત્સરી, આ પાંચ પ્રતિક્રમણો, રાત્રિ દિવસ આદિમાં લાગેલા પાપોના પ્રાયશ્ચિત્તરૂપે જણાવેલા છે. તે પ્રતિક્રમણનું દષ્ટાંત સંવરરૂપ એવા પૌષધમાં કેવી રીતે યુક્ત થાય? કોઈપણ હિસાબે ન થાય. અને પ્રાયશ્ચિત તો જેટલું કહ્યું હોય તેટલું જ હોય છે. અધિક હોતું નથી. ગાથાર્થ-૧૮૪ II હવે પ્રાયશ્ચિત્ત અધિક હોતું નથી તે બતાવે છે.
असिइसयं उववासा, पच्छित्तं आगमुत्तमुक्कोसं।
न तहा सेसतवेसुं, संवररूवेसु निअमोऽवि ॥१८॥ વધુમાં વધુ પ્રાયશ્ચિત્ત ૧૮૦ ઉપવાસનું આગમમાં કહેલું છે. તેવી રીતે સંવરરૂપ એવા ગુણરત્નસંવત્સર' આદિ બીજા તપોને વિષે પણ, ‘આટલો જ તપ કરવો. અધિક નહિ' એ પ્રમાણેનો નિયમ નથી, તેમ એવું કોઈએ પણ કીધું નથી. તેમજ કોઈ ઠેકાણે જણાવ્યું પણ નથી. || ગાથાર્થ-૧૮૫ |
હવે ચાર ગાથાઓ કરીને વૃદ્ધસંપ્રદાયનો અભિપ્રાય જણાવે છે.
अहवा सिक्खचउक्के, पडिनिअयदिणंमि अंतिमं जुअलं। રૂઝ રિમમુહાણ, વયે સિદ્ધત સુપસિદ્ધ ઉઘાડ - तत्थ पडिनिअसद्दो, विवक्खिअ अत्थाण वायगो होइ। .. __सावि विवक्खा दुविहा, निअमानिअमेहिं णायव्वा ॥१८७॥
પ્ર. ૫. ૫૧
