________________
૩૮૪ )
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ છે. તેવી રીતે આ (ખરતર) પણ બોલે છે; પરંતુ કદાગ્રહી એવો તે ઉસૂત્રને સૂત્ર જ માને છે! એથી કરીને ઉત્સુત્રના સમ્યમ્રકારના પરિજ્ઞાનનો અભાવ હોવાથી પોપટની જેમ “જિનાજ્ઞા ખંડનમાં મહાપાપ છે.” એમ બોલે છે તેમ જાણવું. તેવી જ રીતે અતિ પ્રસંગના દોષથી લોકસ્થિતિને પણ જાણતો નથી. | ગાથાર્થ-૧૫૬ //
હવે પ્રવચનની મર્યાદાને જણાવે છે. केणवि कहिं पमाया, विराहि किंचि धम्मिअं ठाणं। तंमि अ पुणो पवित्ती, अपमाया सेत्ति जिणमेरा॥१५७॥
પુરુષ-સ્ત્રી-નપુંસકમાંથી કોઈએ પણ અનાભોગથી કે અશકયપરિહારાદિથી કોઈક ધાર્મિક સ્થાન એટલે કે જિનપ્રતિમા આદિ અને ચારિત્ર છે અંતે જેને એવું ધાર્મિક સ્થાન, આશાતના આદિવડે કરીને કોઈક અવસરે અતિચારવાળું બનાવાયું અથવા તો ખંડન કરાયું હોય તો જે અતિચરિત થયું છે કે જે ખંડિત થયું છે તે જ કાર્યને વિષે અપ્રમાદથી પોતાની જાતે અથવા તો ગુરુ આદિની પ્રેરણા દ્વારા આદિએ કરીને જ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. એવી જિનશાસનની મર્યાદા છે.
આ વાતનો ભાવ એ છે કે કોઈકના વડે કરીને કાંઈક પ્રમાદથી અથવા અશક્યપરીવાર દ્વારાએ કરીને જે કોઈ ધર્મસ્થાનક વિરાધાયું હોય તો તે જ ધર્મસ્થાનકને વિષે અપ્રમાદથી એટલેકે સાવચેતી પૂર્વક ફરીથી પ્રવર્તવું તો તે સંબંધી જે અશુભકર્મ છે તે નાશ પામે. તેથીજ કરીને બીજી વાત તો દૂર રહો; પરંતુ ખંડિત ચારિત્રવાળા એવા પણ આદ્રકુમારાદિએ ફરીથી ચારિત્રનો સ્વીકાર કરવા દ્વારાએ કરીને સ્વર્ગ અને અપવર્ગના ભાગી થયાના અનેક દષ્ટાંતો પ્રવચનમાં પ્રસિદ્ધ છે. તેવી રીતે પ્રાયશ્ચિત્તપ્રદાનની વિધિમાં પણ પ્રમાદથી પ્રતિમા કે પુસ્તક આદિના વિનાશમાં નવી પ્રતિમા ભરાવવી કે નવા પુસ્તકો આદિ કરાવી દેવા વડે કરીને શુદ્ધિ થાય છે. ઇત્યાદિ પણ પ્રતીત જ છે. નહિ કે સર્વથા તે તે જાતિથી એટલે કે તે તે વસ્તુઓથી તેને સર્વથા દૂર કરી દેવા!! || ગાથાર્થ-૧૫૭ ||
હવે અતિ પ્રસંગને જણાવે છે --
अण्णह अइप्पसंगो, पुरिसेवि विराहणाइ पच्चखं । - તસે વ તવાસ , વા, વાગો મ તિર્થી ૧૬:
જે અમે પૂર્વે જણાવ્યું છે તે પ્રમાણેની જો શાસન મર્યાદા ન સ્વીકારાય તો પુરુષમાં પણ અતિપ્રસંગ એટલે અતિવ્યાપ્તિનો દોષ આવશે. પુરુષમાં પણ અનેક પ્રકારની વિરાધના આદિ થતું હોવાનું પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. તેથી કરીને તે વિરાધનાદિકને જોઈને તે વિરાધક પુરુષને અથવા તો વિરાધક પુરુષના વર્ગનો વિરાધિત એવા ધર્મસ્થાનને વિષે પરિહાર કરવામાં તીર્થનો પણ ત્યાગ થાય છે. આ વાતનો ભાવ એ છે કે સ્ત્રીઓનું અપવિત્રપણું સાર્વદિફ તો સંભવતું નથી. કારણકે સર્વજનોને તેવી
