________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૩૭૧ હવે દાષ્ટ્રતિક યોજનાને માટે ગાથા જણાવે છે.
एवं निअगुणविलयाभावे, विदलाइ रत्तिअंतरिअं।
कुहणसहावयवग्गे, पडिअं परिहेअमेवत्ति ॥१३६॥ પૂર્વે કહેલી યુક્તિના પ્રકારવડે કરીને પોતાના ગુણની વિદ્યમાનતા હોવા છતાં પણ અર્થાત વિનષ્ટભાવને પામ્યું ન હોય તો પણ રાત્રિએ રહેલું એવું વિદલ આદિ બીજે દિવસે (અવિનષ્ટ સ્વભાવવાળું હોય તો પણ) કુત્સિત સ્વભાવવાળા-કહોવાઈ જવાના સ્વભાવના કારણે તે વિદલ આદિ આદ્ર એટલે ઢીલી પૂરી આદિ જે છે તે ત્યાગ કરવા યોગ્ય જ છે. | ગાથાર્થ-૧૩૬ II. હવે આવું શાથી? તે માટે કહે છે.
ववहारो बहु बलवं, लोए लोउत्तरे अ मग्गंमि।
तस्सुच्छेए तित्थुच्छेओ, छेएहिं निद्दिवो ॥१३७॥
લૌકિક માર્ગને વિષે અને લોકોત્તર એવા જૈન માર્ગને વિષે શ્રુત આદિના અનુસાર વ્યવહારનયની પ્રવૃત્તિ, બહુલતાએ છે. અને તે વ્યવહારનયની પ્રવૃત્તિ, અત્યંત બલવાન છે. કહેલું છે
ववहारो बहु (ऽवि हु) बलवं, जं छउमत्थंपि वंदए अरहा।
ના રોફ મિત્રો, નાતો ઘમયે ઘોઘા (રૂ-૧૨રૂ-ના)
વ્યવહાર માર્ગ બહુ જ બળવાન છે, જયાં સુધી છદ્મસ્થ અનિભિન્ન હોય ત્યાં સુધી અરિહંત કેવલી પણ છદ્મસ્થને વંદન કરે છે! કારણ કે--વ્યવહારનયનો જે ધર્મ છે તે કેવલીઓ જાણે છે અને તે વ્યવહારનયનો ઉચ્છેદ થયે છતે ગણધર આદિ ભગવંતોએ તીર્થનો ઉચ્છેદ જણાવ્યો છે. પંચવસ્તુકની ૧૭૨મી ગાથામાં કહ્યું છે કે
जइ जिणमयं पवजह, ता मा ववहार--निच्छयं मुअह ।
વવદરના એંધે, તિત્યુચ્છેસો નગોવર્સી ૧-૧૭રા
જો જિનમતનો સ્વીકાર કરતા હો તો વ્યવહાર અને નિશ્ચયને છોડીશ નહિ. વ્યવહારનયનો ઉચ્છેદ થયે છતે અવશ્ય તીર્થનો ઉચ્છેદ થાય છે. | ગાથાર્થ-૧૭૨
હવે પષિત શબ્દથી ભ્રાંત થયેલા એવા ખરતરની ભ્રમણાને દૂર કરવાને માટે પર્યાષિત' શબ્દનું સ્વરૂપ જણાવે છે.
पसिअसद्दत्थो, अहिगारवसेण होइ णाणत्ति। जो जत्थ जहा वुत्तो, जुत्तो तह चेव णो इहरा॥१३८॥
