________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૩૬૭ આ પ્રમાણે એ પ્રમાણે પથુષિત વિદલઆદિમાં પણ જેવી રીતે ચલિતરસપણું રહેલું છે. તેવી રીતનું ચલિતરસપણું દૂરોદન આદિનું પણ નથી તેમ જાણી લેવું. આદ / ગાથાર્થ-૧૨૬ /
હવે બન્ને પ્રકારના પર્યાષિતના પણ વિદલ અને અવિદલ, કહોવાયેલાં અને નહિ કહોવાયેલાં તેમાં નિયમ અને અભાવ બતાવ્યા પછી વ્યવહારનયના સમર્થન માટે બે ગાથાઓ જણાવે છે.
जइवि अ विदलप्पमुहं, पसिअं किंचि होइ अविणहूँ। किंचिवि ओअणजायं, विणट्ठमवि होइ पत्रुसिअं॥१२७॥ तहवि अ बहलसहावं, अहिगिचा होइ चारु ववहारो। सो चेव संजयाणं, पवित्ति-निवित्तिहेउत्ति॥१२८॥
જો કે વિદલ પ્રમુખ આદિશબ્દથી પૂરી વગેરે લેવી. કાંઈક રાતવાસી રહેલું ચલિતરસ ને પણ થાય; પરંતુ રાતવાસી રહેલી ઓદનની જે જાત છે તે વિનષ્ટ થઈ પણ જાય. તોપણ નિરૂપાધિક વિભાવને આશ્રીને શોભનીય વ્યવહાર થાય છે અને તે જ વ્યવહાર, સાધુઓને પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિનું કારણ જાણવું. આ વાતનો ભાવ એ છે કે રાતવાસી રહેલું જે કઠોળ છે તે બહુલતાએ કરીને વિનષ્ટસ્વભાવવાળું થાય છે. તેથી કરીને તેનાથી પાછું ફરવું એટલે ગૃહસ્થીવડે એવું કઠોળ દેવાતું હોય તો પણ “સદોષવાળું છે. માટે અમને ખપે નહિ.” એમ કહીને ત્યાગ કરી દેવું જોઈએ, અને ચોખા આદિની જાત જે છે તે રાતવાસી હોય પણ ગૃહસ્થવડે દેવાતું છતું સારી રીતે પરીક્ષા કરીને જોઈનેશુદ્ધ છે', એમ જાણ્યા પછી “અમારે આ ખપે' એમ કહીને સ્વીકારી લે છે. આ પ્રમાણે ર-ગાથાનો અર્થ જાણવો!
હવે વાદી શંકા કરે છે કે જેમ તમે રાતવાસી ચોખા અવિનશ્વર સ્વભાવવાળા જોઈને ખાત્રી કરીને લ્યો છો તેમ વિદલ પણ સારી રીતે જોઇને અને અચલિતરસવાળા જણાય તો તે ગ્રહણ કરવામાં શું દોષ છે? એવી રીતની પારકાની શંકાનો ઉદાહરણ આપવાપૂર્વક નિરાસ જણાવે છે.
सुविहिअनेवत्थजुओ, ववहारपरिक्खिओ जहा पुजो। न तहा कुतित्थलिंगी, ववहारपरिक्खबाहिरिओ॥१२६॥
જેવી રીતે સુસાધુના વેશને ધારણ કરનારો, વ્યવહાર પરીક્ષિત એટલેકે છદ્મસ્થોથી જાણી શકાય એવી રીતે તીર્થમાં રહેલો અને બ્રહ્મવ્રત આદિ જે મૂલગુણ તથા ઉત્તરગુણ તેનાથી સહિત એવો સાધુ, વંદન-અભ્યત્થાન આદિ વ્રત આરાધનવિધિ આદિવડે કરીને આરાધ્ય બને છે. તેવી રીતે કુતીર્થલિંગી એટલે શાક્યાદિના લિંગને ધારણ કરનારો નહિ. શાક્યાદિનું લિંગ એ છે કે :-પિછી-કમંડલું-ગેરુઆ વસ્ત્ર. લાલ વસ્ત્ર આદિ લિંગથી યુક્ત હોય તો અભ્યત્થાન આદિ માટે યોગ્ય નથી. કેમ યોગ્ય નથી?
