________________
૩૫૬
કુપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
કરીને બહુકાલ સાધ્ય એવું જે મોટું કાર્ય તેની સાથે અલ્પકાલ સાધ્ય અને નાનું એવું કાર્ય તેની સાથે કેવી રીતે સંગત થાય? અર્થાત્ કોઈપણ રીતે ન થાય! આ વાત કહેવાનો ભાવ એ છે કે--‘દૂર ગ્રામાંતર જવું હોય, ઉદ્વાહ-લગ્ન આદિ કરવા હોય' તે મોટું કાર્ય કહેવાય છે .અને તે મોટું કાર્ય, શુભતિથિ-નક્ષત્ર-ચંદ્રબલ આદિનું બલ જોવા પૂર્વક જ કરાય છે. તે પ્રમાણે દૂકાનથી ઘરે જવું કે ભોજન આદિ કરવું વગેરે પણ તેવી રીતનું મોટું કાર્ય નથી. જેથી તેમાં પણ તિથિ-નક્ષત્રાદિ જોવા પડે. તેવી જ રીતે યાવજીવ સુધી વિવક્ષિત વ્રતાદિક અભિગ્રહરૂપી વિરતિ સ્વીકારવાની ઇચ્છાવાળો મુહૂર્ત આદિ જોવાપૂર્વક ત્રણ વખત પણ ઉચ્ચરે, તેવી રીતે અલ્પકાલીન સામાયિક પણ ત્રણ વખત ઉચ્ચરે તેવું નથી. ।। ગાથાર્થ-૧૧૦ ॥
હવે અતિ પ્રસંગ જણાવે છે.
अह वासक्खेवप्पमुहं, उववासमाइ उच्चारे ।
जुज्जइ तम्मइ मग्गे, अण्णंपि महव्वयाइ व्व ॥ १११॥
અન્યથા અલ્પકાલીન એવા સામાયિક આદિનું પણ અણુવ્રત ઉચ્ચાર આદિની જેમ ત્રણ વખત ઉચ્ચારવું સ્વીકારાય તો બીજી વાત તો દૂર રહો; પરંતુ ઉપવાસ આદિના પચ્ચક્ખાણ આદિમાં પણ વાસક્ષેપ છે આદિમાં જેને એવી સમગ્ર નંદિની વિધિ કરાવવી પડશે. વળી બીજી વાત—સામાયિક આદિના ઉચ્ચારમાં અણુવ્રત ઉચ્ચારનું દૃષ્ટાંત અપાય છે તેમ અણુવ્રત ઉચ્ચારમાં પણ મહાવ્રત ઉચ્ચારના દૃષ્ટાંતનો સ્વીકાર કરવો પડશે. વળી બીજું પણ જિનદત્ત સ્વીકૃત પ્રરૂપણાવાળા તેના મતના માર્ગમાં શીરોમુંડન આદિ ક્રિયા પણ ત્રણ વાર કરવી યુક્ત ગણાશે. અને તે તેઓને પણ સંમત નથી. તેથી કરીને ત્રણ વખત સામાયિક આદિ ઉચ્ચરાવવું તે પણ અભિમત--સંમત ન ગણાય. || ગાથાર્થ-૧૧૧ ।।
હવે જિનવલ્લભે કહેલી સંમતિવડે કરીને આ વાતને દૂષિત કરવા માટે જણાવે છે કે :पोसहविहिंमि जिणवल्लहेण इगवयण भणणओ इक्को ।
दंडगमाउच्चारो, परिचत्तो तेण
ડોવિ।૧૧।
‘વિધિધર્મ’ના નામના મતનું આકર્ષણ કરનાર એવા જિનવલ્લભાચાર્યે પૌષધવિધિ પ્રકરણને વિષે ‘“નમુન્નારમુચરિત્ર” એ પ્રમાણે દ્વિતીયાનું એકવચન કહેવા વડે કરીને દંડક-આલાવો ઉચ્ચરાવવાનું એક વાર કહેલું પ્રગટ જ છે. તે આ પ્રમાણે પોસમુહપત્તિ પડિત્તેહિમીતિ મળિા વીગઢમાસમપુત્રં पोत्तिं पडिलेहिअ खमासमणेण पोसहं संदिसाविय बीअखमासमणेण ठाएमित्ति भणित्ता खमासमणं दाउँ उद्घठिओ सीमोणयकाओ गुरुवयमणुभणंतो नमोक्कारमुच्चरिअ भणइ करेमि भंते! पोसहं इत्यादि ॥
-
‘પોસહ મુહપત્તિ પડિલેહું' એ પ્રમાણે કહીને મુહપતિ પડિલેહિને ખમાસમણ દઇને ‘પોસહ સંદિસાહું' પછી બીજું ખમાસમણ દઇને પોસહ ઠાઉં' એ પ્રમાણે બોલી ઊભો રહીને કંઈક નમેલી
