________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૩૫૧ वक्खाणं पुण पजो-सवणाकप्पस्स चुण्णिवण्णेसु। छण्हं वत्थूणं चिअ, अण्णत्थवि तयणुसरणंति॥१०१॥
પર્યુષણાકલ્પની ચૂર્ણિના વર્ણનના પાઠમાં ઘૂi વિગ એમ વ્યાખ્યાન શબ્દ છે. એટલે છે વસ્તુઓનું જ વર્ણન છે. તથાપિ તે આ પ્રમાણે–
___“जो भगवया उसभसामिणा सेसतित्थगरेहि अ भगवतो वद्धमाणसामिणो चयणाईणं छण्हं वत्थूणं कालो णाओ दिट्ठो वागरीओ अ तेणं कालेणं" इत्यादि श्री पर्युषणाचूर्णौ । .
“જે ભગવાન ઋષભદેવ વડે કરીને અને બીજા તીર્થકરો વડે કરીને ભગવંત મહાવીરદેવના ચ્યવન આદિ છ વસ્તુઓનો કાલ જામ્યો છે અને જોયો છે તે કહ્યો છે. તે કાલે અને સમયે વિષે.” ઇત્યાદિ પર્યુષણાકલ્પચૂર્ણિએ પ્રમાણે દશાશ્રુત સ્કંધની ચૂર્ણિમાં આ પ્રમાણે પાઠ છે. અને બીજા આચારાંગ આદિમાં પણ ચૂર્ણિને અનુસારે જ જાણવું. તે આ પ્રમાણે પંર હત્યુત્તર ઢો– આચારાંગ સૂત્ર. તેની ટીકા આ પ્રમાણે હસ્ત નક્ષત્ર છે ઉત્તરમાં જેને એવા પાંચ સ્થાનોને વિષે ગર્ભાધાન-સંહરણજન્મ-દીક્ષા અને જ્ઞાનોત્પતિ જેમના થયેલા છે એવા “પંચ હસ્તુત્તર ભગવાન” થયા હતા. અહિયા પંપ રથનેy એ પ્રમાણેનું જ વ્યાખ્યાન કહેલું છે. અને તે ચૂર્ણિને અનુસારે જ છે. નહિ કે પંચતું ચાણવેષ-ઈતિ પાંચ કલ્યાણકોને વિષે. એ પ્રમાણે નહિ.
હવે કોઈક કલ્પઅવચૂરિમાં જિનપ્રભસૂરિકૃત સંદેહવિષષધીનાં અનુવાદરૂપ છ કલ્યાણકનું વ્યાખ્યાન કહેલું છે તે અનાભોગથી જ કહેલું છે એમ જાણવું અને મોટાઓને પણ ગ્રંથાન્તરનો અનુપયોગ હોય છે તેથી અનાભોગ થાય તેમાં વિરોધ નથી. આગમમાં કહેલું છે કે કોઈ છદ્મસ્થને અનાભોગ ન થાય તેવું ન બને. કારણ કે જ્ઞાનને આવરણ કરવાની પ્રકૃતિ છે જે કર્મની તેને જ્ઞાનાવરણ કર્મ કહેવાય છે. અને એ કર્મના આવરણથી અનાભોગ થઈ જાય.
એમ નહિ કહેવું કે “કોઈકે વિભાગમાં શ્રુતનો અનુપયોગ થયે છતે લાધવપણું થઈ જાય છે” એમ ન કહેવું. કારણ કે ગૌતમસ્વામીની જેવાને પણ શ્રુતનો અનુપયોગનું આગમમાં પ્રસિદ્ધ છે. તેથી કરીને અનાભોગને છોડીને તીર્થસંમત એવા મહાપુરુષોની સંમતિ સ્વીકાર્યા સિવાય સૂત્રનું વ્યાખ્યાન કરવામાં અને પ્રરૂપણા કરવામાં તીર્થની આશાતના અને તીર્થબાહ્યતા થાય જ છે.
એમ નહિ કહેવું કે “જિનપ્રભસૂરિનો અનાભોગ થઈ ગયો હોય કારણ કે કુપાક્ષિકોના સમુદાયની અંદર રહેલાં જિનપ્રભસૂરિનું પણ અભિનિવેશની વિદ્યમાનતા હોવાથી અનાભોગની સંભાવના ન થઈ શકે. કારણ કે કુપાક્ષિકને વિષે જે આત્મા વર્તતો હોય તે પક્ષના મૂળભૂત આચાર્યની અંદર રહેલાં મિથ્યાત્વવાળો થાય છે.
જેવી રીતે આજ સુધી દિગંબર સમુદાયમાં રહેનારો આત્મા, દિગંબર મત પ્રવર્તક શિવભૂતિમાં રહેલા આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વવાળો હોય. કલ્યાણક છની પ્રરૂપણાને આશ્રીને તો મૂળ રૂપ બહુ
