________________
૩૫૦ »
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જગતને વિષે શ્રેષ્ઠ એવા અરિહંત ભગવંતોના કલ્યાણકો એટલે વિશ્રેયને કરનારા જાણવા-૨ તે જે જે દિવસોને વિષે ગર્ભ આદિ કલ્યાણકો થયેલા છે તે દિવસોને વિષે ધન એટલે ધર્મ ધનને મેળવનારા એવા પુણ્યભાગીઓ દેવેન્દ્ર આદિ એટલે સુર અસુરના ઈન્દ્રો આદિ ભકિતનત-બહુમાનથી નમ્ર બનેલા એવા થયા છતાં અરિહંત ભગવંતના ઉત્સવો-પૂજા-સ્નાત્ર આદિના વિધાનો પોતાના કલ્યાણ અને પરના કલ્યાણ માટે વિધિપૂર્વક કરે છે.-૩
આ કારણથી જીવોના કલ્યાણફલ આદિના લક્ષણવાળા જિનેશ્વર ભગવંતના ગર્ભાધાન આદિ જે દિવસો છે તે પ્રશસ્ત છે. તેથી કરીને બાકી રહેલાં મનુષ્યોએ પણ જિનયાત્રાદિ એટલે વીતરાગ ભગવંત સંબંધીના ઉત્સવો, પૂજા આદિ હર્ષપૂર્વક કરવા. સર્વે જિનેશ્વર ભગવંતના પાંચ કલ્યાણકો કહેવાને માટે વર્તમાન શાસનમાં ચરમ તીર્થાધિપતિ તદ્ નજીકના જ હોવાથી મહાવીર સ્વામીના પાંચ કલ્યાણકો કહે છે. અષાઢ સુદ-૬, ચૈત્ર સુદ-૧૩, માગશર વદ-૧૦, વૈશાખ સુદ-૧૦, કારતક વદ અમાવસ્યા. આ ગર્ભ, જન્મ, દીક્ષા, જ્ઞાન અને નિર્વાણ દિવસો જાણવા. તેમાનાં પહેલા ચાર કલ્યાણકો, ઉત્તરાફાલ્વની નક્ષત્રમાં થયા છે અને છેલ્લે કલ્યાણક સ્વાતિ નક્ષત્રમાં થયેલું છે. હવે મહાવીર સ્વામીના પાંચ કલ્યાણકો કેમ બતાવ્યા? બીજાના કેમ નહિ? તો તેના જવાબમાં કહે છે કે વર્તમાન કાલમાં ભરતક્ષેત્રની અપેક્ષાએ કરીને છેલ્લાં મહાવીરદેવના પાંચ કલ્યાણકો કહેલા છે. એમ બાકીના બધાય ભરતક્ષેત્રોમાં અને પાંચ ઐરાવતક્ષેત્રોમાં પોત પોતાના તીર્થોમાં તે તે તીર્થકરોના (કલ્યાણકો) જાણી લેવા. એ પ્રમાણે ઉત્સર્પિણીમાં પણ જાણી લેવા.
એ પ્રમાણે શ્રી અભયદેવસૂરિ કૃત યાત્રાપંચાશકની વૃત્તિમાં જણાવેલું છે. હવે અહિંયા પાંચ જ કલ્યાણકના મહિનાઓ-પક્ષો-તિથિ-નક્ષત્રો કહેલા છે. જો અહિં ગર્ભસંહરણાદિ પણ કલ્યાણક તરીકે આરાધ્ય હોત તો તેના વર્ણનના પણ માસ-પક્ષ-તિથિ-નક્ષત્ર આદિ કહ્યું હોત. અને તે કહેલું નથી. તેથી કરીને ગર્ભાપહાર કલ્યાણક નથી એ સિદ્ધ થાય છે. ઋષભદેવના ચરિત્ર સાથે શ્રી મહાવીરસ્વામીના ચરિત્રનું સામ્યપણું છે. તો તેથી કરીને ઉપલક્ષણથી તીર્થસંમત એવા જિનવલ્લભસૂરિએ કરેલા કલ્યાણક સ્તવનમાં પણ કહેવું છે કે
सिअनवमि सुविहिमुक्खो, नेमिस्सासो अमावसा;
णाणं पुण्णिमि चुइ नमि, जिणवल्लहं पयं देसु पणयाणं ॥१॥ આસો સુદ-નોમ સુવિધિનાથ મોક્ષ, નેમિનાથ ભગવાન આસોવદ અમાસ જ્ઞાન, નેમિનાથ પ્રભુનું આસો સુદ-પૂનમ ચ્યવન, નમસ્કાર કરતા આત્માને જિનવલ્લભનું પદ આપો. આ ગાથામાં આસો માસની તેરસનું કલ્યાણક કહ્યું નથી. અને એથી કરીને જ શ્રી મહાવીરદેવના પાંચ જ કલ્યાણકો છે અને એથી કરીને છઠું કલ્યાણક કહેનારો તીર્થ બાધ જ છે || ગાથાર્થ-૧૦૦ || - હવે પર્યુષણાકલ્પના વ્યાખ્યાન વડે કરીને પણ ગર્ભસંહરણનું કલ્યાણકનો અભાવ બતાવતાં કહે છે.
