________________
૩૧૬ ૨
કુંપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
ભૂતાવેશવાળા જેવો જાણવા. હવે ખરતર નામની ઉત્પત્તિનો ઉપસંહાર કરતાં જણાવે છે. तेणं जह नामदुगं, जिणदत्ता अह कमेण संजायं । तह जिणदत्तकवाले, तउअं तिलयं च विहिलिहिअं ॥ ५४ ॥
જે કારણવડે કરીને ખરતર સિવાય પણ જિનવલ્લભ સુધીનાં બીજા બધા પણ જિનેશ્વરસૂરિથી ખરતર બિરુદને કહેતા નથી. અને તે કારણે કરીને જેમ ચામુંડિક અને ઔક્ટ્રિક એ બે નામ જિનદત્તથી અનુક્રમે થયા એટલે કે ક્રમને ઓળંગ્યા સિવાય અર્થાત્ પહેલાં ચામુંડક થયું. પછી ઔષ્ટ્રિક નામ થયું. તેવી જ રીતે એ જિનદત્તના કપાળેલલાટે વિધાતાવડે કરીને ત્રીજું તિલકના જેવું જ ખરતર’ નામનું તિલક લખાયું. પૂર્વોક્ત કહેલ યુક્તિવડે કરીને જિનદત્તથી આ ત્રીજું નામ થયું. બીજા કોઈથી નહિં! આ વાત કોઈનાવડે પણ પરાવર્તન કરવું અશક્ય છે. અને એથી જ કરીને ખરતર મતનો આકર્ષક જિનદત્ત હોવાથી જ ‘જિનદત્તનો કાયોત્સર્ગ કરવાનું'' પ્રતિક્રમણના અંતે થયું. (જો જિનદત્તથી જ ખરતરની ઉત્પત્તિ ન જ થઈ હોત તો ખરતરો પ્રતિક્રમણ પછી જિનદત્તનો જ કાઉસ્સગ્ગ કેમ કરે છે?) ।। ગાથાર્થ ૫૪ ॥
હવે સિંહાવલોકન ન્યાયવડે કરીને પ્રસંગને સાનુકૂલ એવા વિચારને જણાવે છે. जिणवल्लहो अ कत्थवि, इअगाहाएऽवरद्धभागंमि । नाहं तक्कुलजाओ, तंपि अ एअं विआरिचं ॥ ५५ ॥
પૂર્વે જે ૫૩મી ગાથામાં જણાવી ગયા. તેના છેલ્લાં ચરણમાં—ચોથા ચરણમાં ‘હું તેના કુલમાં ઉત્પન્ન થયો નથી.' એ પ્રમાણે જે જિનવલ્લભે કહ્યું છે તે પણ હવે પછી કહેવાતા સ્વરૂપથી સમ્યક્ બુદ્ધિએ વિચારવા જેવું છે.
હવે તે વિચારણા જણાવે છે.
एगारससयचउसट्ठीए, जिणवल्लहेण भणिअमिणं । तस्सऽणुरूवविआरे, सठसयं आलजालं व ॥५६॥
વિ. સં.-૧૧૬૪-માં જિનવલ્લભવડે આ પૂર્વે જણાવેલું અષ્ટસપ્તતિકામાંનું શ્રી અભયદેવસૂરિનું સ્વરૂપ જણાવાયું છે. તે અષ્ટસપ્તતિકાગત વર્ણનને અનુકૂલ વિચારણા કર્યે છતે ગણધર સાર્ધશતકની અને તેની વૃત્તિમાં કહેવાયેલ વર્ણન આળજાલની જેવું છે. અર્થાત્ ખોટું બોલવારૂપ છે. (ગપાષ્ટક જેવું જણાય છે.) | ગાથાર્થ—૫૬ | હવે જિનવલ્લભસૂરિના અષ્ટસપ્તતિકાના કથન અનુસાર વિચારણા કરે છે.
सूरिम्मि दिवं पत्ते, तीसं वासाई जाव चउ सूरी । तेसु सिरिवद्धमाणो, पट्टहरो खरयरेणुत्तो ॥ ५७ ॥
