________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૩૧૭ શ્રીઅભયદેવસૂરિ મ. દેવલોક પામે છતે ચાર સૂરિઓ ૩૦ વર્ષ સુધી વર્તતા હતા. તેમાં ખરતરોવડે વર્ધમાનસૂરિ પટ્ટધર કહેવાયા છે. અર્થાત્ અભયદેવસૂરિના પટ્ટધર વર્ધમાનાચાર્ય એ પ્રમાણે ગણધર સાર્ધશતકની વૃત્તિમાં ખરતરો વડે પણ કહેવાયું છે. ગાથાર્થ–પ૭ |
હવે જિનવલ્લભ કેવા પ્રકારના? તે કહે છે.
जिणवल्लहो अ चेइअनिवासिनिस्साइ वट्टमाणोऽवि।
कहमंतरा पविट्ठो, पट्टधरत्तेण सूरिपए? ॥५॥ અને જિનવલ્લભસૂરિ ચૈત્યવાસી એવા જિનેશ્વરસૂરિની નિશ્રાએ જ વર્તવા છતાં પણ “આચાર્ય પદવી અને શ્રીઅભયદેવસૂરિની પાટે પટ્ટધર તરીકે વચમાં કેવી રીતે પેઠા?' પેસવાના અવકાશનો અભાવ હોવા છતાં પણ બળાત્કારે ખરતરોવડે કરીને ઘૂસાડી દેવાયો છે!! જેવી રીતે વિવાહમહોત્સવને નહિ ઇચ્છતા એવા વાછરડા–વાછરડીનો વિવાહ ઓચ્છવ બ્રાહ્મણોવડે કરાય છે તેવી રીતે. પટ્ટધરના અભિપ્રાય રહિતના એવા શ્રીઅભયદેવસૂરિ અને જિનવલ્લભ હોવા છતાં પણ ખરતરના અપત્યોએ પટ્ટધરપણાનો વ્યવહાર પ્રવર્તાવી દીધો. મેં ગાથાર્થ–૫૮ હવે ખરતરની રીતિ કહે છે.
एवं जिणवल्लहओ, पुब्बिंपिअ पट्टसूरिणो तेसिं।
जं उज्जोअणसूरी पुलिं भेएवि कहमिक्को ? ॥५६॥
પૂર્વે કહેલા પ્રકારવડે કરીને જિનવલ્લભની જેમ જિનવલ્લભની પૂર્વેના પટ્ટધર આચાર્યો છે તેને પણ ખતરોએ ખરતરો ગણાવ્યા છે. અને તેથી કરીને એ પૂર્વનો ભેદ હોવા છતાં પણ એક ઉદ્યોતનસૂરિને જ પટ્ટધર તરીકે કેમ સ્વીકાર્યા? અને ચકાર થી ઉદ્યોતસૂરિની પછીથી પણ પટ્ટધર પણાની ઘટના જ કરી છે. આ વાતનો ભાવાર્થ એ છે કે ઉદ્યોતનસૂરિની પૂર્વે જે સૂરિઓ પટ્ટધરપણે ખરતરોવડે કરીને કહેવાયા છે તે બીજાઓની પટ્ટાવલીમાં નથી. પરંતુ પ્રાયે કરીને ભિન્ન જ છે. અને એ પ્રમાણે હોયે છતે ઉદ્યોતનસૂરિને સર્વે ગચ્છોએ અવિવાદપણે સ્વીકાર્યા છે તે કેમ સંભવે?
ખરતરની પટ્ટાવલી આ પ્રમાણે શ્રીમહાવીરસ્વામીની પાટે
૬ તેમની પાટે સંભૂતિવિજય થયા. ૧ શ્રી સુધર્માસ્વામીજી થયા.
૭ તેમની પાટે ભદ્રબાહુસ્વામી થયા. ૨ તેમની પાટે જંબુસ્વામી થયા.
૮ તેમની પાટે સ્થૂલભદ્રમુનિ થયા. ૩ તેમની પાટે પ્રભવસ્વામી થયા.
૯ તેમની પાટે આર્યમહાગિરિ થયા. ૪ તેમની પાટે શäભવસ્વામી થયા. ૧૦ તેમની પાટે આર્યસુહસ્તિસૂરિ થયા. ૫ તેમની પાટે યશોભદ્રસૂરિ થયા. ૧૧ તેમની પાટે શાંતિસૂરિ થયા.
