________________
શ્રી પ્રવચને પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
- ૩૧૩ શંકરપ —અને વિનાયડુતપર્વ એટલે અનેક વેદ પાઠકોના નાયકોવડે કરીને જેમના ચરણોની સ્તવના કરાયેલી છે અને સોનાથઃ એટલે હંમેશાં ઉમા કહેતાં પાર્વતીનો આશ્રય કરવાવાળા સુરષદ: એટલે હુરાયમાન=કાંતિવાળા (પોઠીયો) બળદના પરિગ્રહવાળા, શોભિત કૈલાસ પર્વત જેમનું સ્થાન છે અને રમ્ય આકૃતિવાળા ભૂતપતિઃ ઘણાં ભૂતોના સ્વામી, અદ્ભૂત એવી ભસ્મના વિલેપનવાળા અને મસ્તસ્મર–એટલે કામદેવને બાળી નાંખેલ છે જેમણે એવા મહેશ્વર-શંકર છે.
અમદેવપલે–અને વિનાયડુતપ =અનેક કવિઓના–બુદ્ધિમાનોના, નાયકોવડે જેમના ચરણ કમલોની સ્તવના થઈ રહી છે. એવા સોમાય –એટલે સચિદાનંદસ્વરૂપ એવા કારનો આશ્રય કરવાવાળા જુઠ્ઠષપ્રહ=એટલે હુરાયમાન છે ધર્મનો સંગ્રહ જેમને એવા તુહિનામ –બરફના જેવી ઉજવલ કાંતિવાલા અને રમ્યઆકૃતિવાળા અને પ્રભૂતપતિ એટલે ધર્મીજનોના નાથ મહૂત કૃતવિભૂતિ – કામદેવ-રહિતના=બ્રહ્મચારી એવા અથવા તો શ્રતરૂપી ભસ્મવિલેપનવાળા, સાક્ષાત મહેશ્વરની જેવા અભયદેવસૂરિ થયા.'
શ્રી મહાવીર સ્વામીના વંશની વૃદ્ધિને માટે ગણધર ભગવંતોએ વિધવિધ પ્રકારના અર્થરત્નોથી ભરેલ જે સ્થાનાંગસૂત્ર આદિ નવ અંગરૂપ લખેલો જે ભંડાર એ કોઈનાવડે કરીને પણ ઉઘાડી શકાયો નથી. અને તે મહાવીરસ્વામીના વંશજ અને પોતાના ગુરુના ઉપદેશ દ્વારા એક વિશદપ્રજ્ઞાવાલા એવા શ્રી અભયદેવસૂરિ મહારાજે શ્રીસંઘના સંતોષ માટે શુભ એવી ટીકાઓ દ્વારાએ કરીને ઉઘાડ્યો.
જેની અંદર સારા તર્ક રહેલાં છે એવા પ્રકારની ન્યાયની ચર્ચાવડે કરીને પૂજાયેલી છે ચતુર વાણી જેમની. (ન્યાય વિશારદ છે.) એવા પ્રસન્નચંદ્રસૂરિ અને પછી મુનિઓના સ્વામીઓને વિષે હરિભદ્ર જેવા શ્રીવર્ધમાનસૂરિ અને પછી દેવભદ્રસૂરિ ઇત્યાદિ સર્વ વિદ્યારૂપી જે સમુદ્ર તેના પાતાલ– કળશ સ્વરૂપ એવા અને ચારેબાજુ જેમની કીર્તિ ફેલાયેલી છે એવા અને શ્રુત ચારિત્ર આદિ લક્ષ્મીઓના ઉપભોક્તા શિષ્યો જેમને છે એવા આ બધા સૂરિ મહારાજાઓ જૈનપ્રાસાદના સ્તંભ સ્વરૂપે રહેલાં છે.
એ પ્રમાણે જિનવલ્લભસૂરિએ કરેલ જિનવલ્લભીય પ્રશસ્તિ અપરનામ અષ્ટસખંતિકામાં જણાવે છે.
હવે જો જિનેશ્વરસૂરિને ખરતર બિરુદ હોત તો જિનવલ્લભસૂરિએ પણ ચાંદ્રકુલની જેવી પ્રશંસા કરી છે તેવી રીતે ખરતર બિરુદને પણ વર્ણવતે. પરંતુ તે વર્ણવ્યું નથી તેથી કરીને ખરતર બિરુદ નહિ મલવાના વિષયમાં જિનવલ્લભસૂરિ પણ સાક્ષી છે. એવી જ રીતે “તે ખરતર મતનો હું નથી” એ પ્રમાણે પણ કહે છે. તેમજ શ્રી અભયદેવસૂરિ અને જિનવલ્લભસૂરિને ગુરુ શિષ્યનો સંબંધ નહોતો એ સ્પષ્ટ થાય છે. તેવી રીતે અભયદેવસૂરિ મહારાજે જિનવલ્લભ અમારો શિષ્ય છે એ પ્રમાણે કહ્યું નથી. અને તે વાત ખરતરોને પણ સંમત છે.
કારણ કે ગણધર સાર્ધશતકની વૃત્તિમાં જિનવલ્લભને માટે “આ ચૈત્યવાસીનો શિષ્ય છે' એમ કહેવાયું છે. તેમજ પ્રવજ્યા દેવાવડે કરીને અને દિગબંધન કરવાવડે કરીને આત્મસાત્ એટલે
પ્ર. ૫. ૪૦