________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૪ ૨૭૫ जह कीडिअउट्टाणं, संबंधो तारिसो अ तह तेसिं। चित्तं तदवच्चेणं, चरिअं जं तारिसं लिहिअं॥२६॥
જેમ કીડી અને ઉંટનો સંબંધ જેવો ગણાય તેની જેમ અભયદેવસૂરિ, જિનવલ્લભસૂરિ અને જિનદત્તનો પરસ્પર સંબંધ જાણી લેવો. આનો ભાવ એ છે કે કીડીઓ વડે ઉંટનો જન્યજનકભાવ સંબંધ ઘટતો નથી. ઘણી કીડીઓ ભેગી થાય તો પણ એક ઉંટને જન્મ આપી શકતી નથી. તેમ ઉંટ વડે કીડીને જન્મ આપી શકાતો નથી. આ દૃષ્ટાંત લોકપ્રતીત જ છે. એવી રીતે જિનપતિસૂરિ આદિવડે કરીને જિનવલ્લભ અને જિનદત્તનું જે સંબંધમાત્ર ઘટકચરિત્ર લખ્યું છે તે જ આશ્ચર્ય છે. જો આવું ચરિત્ર લખ્યું ન હોય તો અમારા જેવાવડે કરીને યથાવસ્થિત ચરિત્ર ક્યાંથી જાણી શકાય? ગાથાર્થરકા હવે જિનવલ્લભની ઉપહાસ=મશ્કરીના હેતુરૂપ એવું સૌભાગ્ય પ્રગટ કરતાં થકાં જણાવે છે.
निरवच्चमयस्साविअऽवचं जिणवल्लहस्स तं तेणं ।
તોત્તરોમાં, વળa; વિત્તિ તસ? પારકા
વાંઝિયાપણામાં જ મરણ પામેલા હોવા છતાં પણ જિનવલ્લભનો અપત્ય અને શબ્દથી ચાલીસ વર્ષના આચાર્યપદ સહિતના જ છોકરાને જન્મ આપ્યો! તેવા પ્રકારના અપત્યહેતુક જિનવલ્લભનું લોકોત્તર સોભાગ્ય છે!! અને જિનવલ્લભને છોડીને બીજાને આવું લોકોત્તર સોભાગ્ય પ્રાપ્ત થવું દુર્લભ છે! હવે એ જિનવલ્લભનું લોકોત્તર સૌભાગ્ય અમારે કેટલુંક વર્ણવવું? જગત સ્થિતિથી બહાર રહેલું એવું જિનવલ્લભનું લોકોત્તર સૌભાગ્ય વર્ણવાને માટે અમે અશક્ત છીએ. એ પ્રમાણે ઉપહાસનું વચન જાણવું. આ કહેવાવડે કરીને ખરતરો જે કહે છે કે “અમારો ગચ્છ સાધિષ્ઠાયક છે' તે વાત સત્ય સંપન્ન છે કારણ કે તેવા પ્રકારના અધિષ્ઠાયક સિવાય મરેલાઓને પણ અપત્યત્વ થવાનો સંભવ નહી હોવાથી. || ગાથાર્થ-૨૭ || હવે જિનદત્તનું પણ ઉપહાસનું સ્થાનપણું જણાવે છે.
लोउत्तरसोहगं जिणदत्तस्सावि जेण निरखच्चो ।
कालगओ सावचो, जाओ जिणवल्लहो जेण ॥२८॥ જિનદત્તનું પણ લોકોત્તર સૌભાગ્ય ગણાય! જે કારણવડે કરીને નિરપત્ય અને કાલધર્મ પામેલો છતાં પણ જે જિનવલ્લભ, જે જિનદત્તના કારણે અપત્ય સહિતનો કહેવાયો! આ વાતનો ભાવ એ છે કે પુત્રી તિર્નાસ્તિા એ વચન સાંભળીને “અહો! આ છોકરારહિતનો એવો જિનવલ્લભ મરીને કુગતિનો ભાજન ન થાવ.” એવા પ્રકારની જિનવલ્લભ પ્રતિની ભક્તિથી ઉલ્લસિત મનવાળા આ જિનદત્તે તેના છોકરારૂપ થઈને જિનવલ્લભને સદ્ગતિમાં ધકેલ્યો!! એ પ્રમાણે ઉપહાસ જાણવો. ગાથાર્થ-૨૮ ||
