________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
છે ર૭૩ વિશેષવાળું યોગ અનુષ્ઠાન પણ નથી થયું. અને એથી કરીને પ્રવ્રયા, ઉપસ્થાપના અને ઉપધાનરહિત એવો જિનવલ્લભ “સંવિગ્ન એવા શ્રી અભયદેવસૂરિ પાસે સિદ્ધાંત પારગામી થયેલ છે.” એવો હોવા છતાં પણ કર્ણજાપની પરંપરાએ કરીને આચાર્ય પણ થયો! અને તે આચાર્ય પણ અભયદેવસૂરિજી મ.ના પટ્ટધર વર્ધમાનસૂરિ વિદ્યમાન હોય છતે પણ અભયદેવસૂરિની પાટે નિમાયો! અને તેથી કરીને તેના સમુદાયે પણ નહિ સ્વીકારેલો, સંઘથી બહિષ્કૃત થયો છતાં અને એકાકી ભમતો છતાં પણ અભયદેવસૂરિનો પટ્ટધર ઇત્યાદિ વિગોપન=વિંટબણાકારક યુક્તિઓ વડે કરીને ખરતર સિવાય આવું શાસ્ત્ર કોણ લખે? અને તેવા શાસ્ત્રને ગધેડીના દૂધને પીનારા ખરતર સિવાય કોણ કબૂલ કરે? માન્ય રાખે? | ગાથાર્થ–૨૧ |
- હવે પ્રકારાન્તરે કરીને પણ આનું ૧૦–ગાથા વડે દિગદર્શન કરાવવા માટે ૧૦–ગાથામાંની પહેલી ગાથા કહે છે.
जाव दिसाबंधेणं, न कओ सीसो सहत्थवासेण । ताव न मंडलिभोगोऽवि, होइ कह होइ पट्टधरो ? ॥२२॥ .
જ્યાં સુધી પોતાના હાથના વાસનિક્ષેપ પૂર્વક દિગબંધ કરવા પૂર્વક શિષ્ય કરાયો નથી, દિગબંધન આ પ્રમાણે :–“કૌટિકગણ, વૈરીશાખા, ચાંદ્રકુલ, અમૂક નામના ભટ્ટારક, અમૂક નામના આચાર્ય, અમૂક નામના ઉપાધ્યાય, અમુક નામની પ્રવર્તિની' ઇત્યાદિ પ્રકારવાલા દિગબંધનવડે કરીને શિષ્ય ન કર્યો હોય ત્યાં સુધી મંડલી સંભોગ એટલે કે સૂત્ર આદિ સાત માંડલીનો વ્યવહાર ન થાય. સાત મંડલી આ પ્રમાણે :–સૂત્ર, અર્થ, ભોજન, કાલ, આવશ્યક, સ્વાધ્યાય અને સંસ્તારકઃ આ સાત માંડલીઓ છે. જો તેની સાથે માંડલી સંભોગ ન હોય તો તેમનો પટ્ટધર પણ ક્યાંથી થાય? એટલે માંડલી સંભોગના અભાવે પટ્ટધરપણું મેળવવું દુષ્ઠાપ્ય જ છે. // ગાથાર્થ–૨૨ // હવે આ વાતના વ્યતિરેકમાં ગ્રંથની સંમતિ જણાવે છે.
भिन्नदिसाबंधेण, न हुंति संभोग सीसमाईणि। .
ठाणेणं चउभंगी, गणसंठिइमाइवित्तीए ॥२३॥ ભિન્ન દિગબંધવડે એટલે ગચ્છતરીય દિગબંધ કરવાવડે કરીને પોતાના ગચ્છસંબંધી માંડલીંગ સંભોગ, શિષ્ય આદિ-આદિ શબ્દથી પોતાના પદે સ્થાપન કરવાનું ગ્રહણ કરવું. આ બધા કાર્યો ભિન્ન દિગબંધ હોય છતે ન થાય. અને જો થતાં હોય તો દિગબંધનનું કોઈ પ્રયોજન જ નથી. અને આ વાત સ્થાનાંગસૂત્રના ૪થા સ્થાનકની ચતુર્ભગીમાં ગણસંસ્થિતિ આદિની વૃત્તિમાં કહેલું છે. તે આ પ્રમાણે : “વત્તર પુરિસગાથા પં. તંઘમ્મસંદિઠું નહતિ નામો નો જળસંર, ગાંઠુિં નહતિ નામને નો ઘમક્િ” તેની વૃત્તિનો અર્થ આ પ્રમાણે છે :
પ્ર. ૫. ૩૫
