________________
૨૬૮ જે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જિનદત્તનું ચરિત્ર વિચારવા જેવું છે. બાકીનું તો એકબીજાનું અનુસંધાન મેળવવા માટે ઘડેલું હોવા છતાં પણ કહેલી યુક્તિઓ વડે કરીને સ્વયં નષ્ટ થાય છે. એમ વિચારીને બાકીનું બધું વર્ણન સાંભળવા જેવું જ નથી. | ગાથાર્થ– ૯ |
હવે કહેલી વાતને સૂત્રથી સૂચવતાં છતાં જણાવે છે કે
गणहर सड्ढयस्सा, वित्तीए वण्णिओ अ जिणदत्तो ।
सम्मं विआरणिज्जं, वण्णयवजं जहा जायं ॥१०॥ જિનદત્તસૂરિકૃત ગણધર સાર્ધશતકની વૃત્તિમાં જિનદત્ત વર્ણવાયેલો છે તે વૃત્તિની અંદર એના વર્ણનને છોડીને જે “આ યુગપ્રધાન છે' ઇત્યાદિ જે વર્ણન વચન છે, તે વર્ણન વચનને છોડી દઈને જેવી રીતે જે લખેલું છે તે તેવી રીતે વિચારવું જોઈએ. તે ગાથાર્થ-૧૦ | હવે જિનદત્તના વર્ણનને વર્જવું કેમ? તેના માટે કહે છે.
वण्णयवयणं लोआभाणयणाएण पाय पहवडिअं।
जह निअयमायरं को डाइणि वाइत्ति लोउत्ति ॥११॥
વર્ણકનું વચન એટલે જિનદત્તાચાર્યના વર્ણનનું કથન એ લોક કહેવતના ન્યાયવડે કરીને– લોકાભાણકના રસ્તે (લોક કહેવતમાં) પડેલું જાણવું. લોકાભાણક કેવું છે? તે જણાવે છે. જેમ કોઈ બાલક “મારી મા ડાકણ છે એવા પ્રકારનું વચન બોલવાના શીલવાળો પણ લોકમાં ન હોય. એ લોકોક્તિને લોકાભાણક કહેવાય છે. આ લોકાભાણક ન્યાયવડે કરીને જે સ્વીકારેલા ગુરુ છે તેનો અવર્ણવાદી ન હોય; પરંતુ તેનાથી બીજું ઉલ્ટે પોતાના ગુરુનો વર્ણવાદ કરે. તેથી કરીને વર્ણવાદનું જે વચન છે તે કાંઈક કયારેક કોઈ ઠેકાણે સત્ય પણ થાય છે; પરંતુ પ્રાયઃ કરીને બહુલતાએ કરીને અસત્ય જ હોય છે. એ પ્રકરણથી પ્રશંસાને છોડીને બાકીનું ભણવું એમ કહ્યું. ગાથાર્થ–૧૧ //
હવે જિનદત્તનું વર્ણન પ્રાયઃ ઘણું કરીને અસત્ય જ છે તે ઉપર ઉદાહરણ આપતાં જણાવે છે.
जिणसेहरचंदप्पह – नरसिंहप्पमुह – वण्णयाहरणं ।
किंचिवि सम्मं संबंधसंगयं तंपि नो सव्वं ॥१२॥ જિનશેખર એટલે જિનવલ્લભનો ગુરુભાઈ, ચંદ્રપ્રભ એટલે પર્ણમયકમતનો આકર્ષક ચંદ્રપ્રભસૂરિ, નરસિંહ એટલે આંચલીયા મતનો આકર્ષક નરસિંહ ઉપાધ્યાય અને આદિ શબ્દથી પાશચંદ્રના છેડા સુધીના બધા ગ્રહણ કરી લેવા. અને તે બધાનું જે વર્ણન છે તે જ અહિંયા ઉદાહરણ જાણવું.
આ વાતનો ભાવ એ છે કે જિનશેખર આદિને માનનારાઓએ વડે મોટા પ્રબંધ કરીને તે
