________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૨૬૭ સાધુઓનું તેવા પ્રકારની અવહેલનાના સ્થાને એકઠાં થવું અસંભવિત છે.” અને મળે તેવું કોઈ પ્રયોજન પણ નથી. કારણ કે ષટ્કલ્યાણકવાદી એવા જિનવલ્લભની પાટને મેળવવાની ઇચ્છા જ તેઓને ન હોય. વળી બીજી વાત–લાંબા કર્ણવાલા આદિ જે વચન છે તે ભાંડની ચેષ્ટા અને ભાંડના બોલવાના વચનોની જેમ અનાથ વચન છે. અને તેવું વચન, સંવિગ્ન સાધુઓને કહેવું તે અનંતસંસારિતાના કારણરૂપ છે. વળી તે વાતની અંદર સંતા–જે સાધુઓ એમ કહ્યું છે તે સાધુઓ કૂર્ચપૂરીયગચ્છના હતા કે ચંદ્રગચ્છીય હતાં? જો કૂર્ચપૂરીય ગચ્છના કહેતા હોય તો તે અસંભવિત છે. કારણ કે જિનવલ્લભે અમૂકને દીક્ષા આપી છે. એવી વાતની ગંધનો પણ સંભવ નથી! અને એથી જ કરીને જિનવલ્લભસૂરિના કાલે વિધિસંઘ, દ્વિવિધ હતો કે ત્રિવિધ? તેનું વર્ણન આગળ થશે. ચતુર્વિધ સંઘ તો જિનદત્તથી જ થયો છે. તે અતિપ્રસંગથી જાણી લેવું.
હવે બીજો વિકલ્પ. જો ચંદ્રગચ્છીય સાધુઓ હતા તે બીજા વિકલ્પની વિચારણામાં તો દેવભદ્રાચાર્ય સંબંધીના જ તે સાધુઓ સંભવે છે. નહિ કે અભયદેવસૂરિના પટ્ટધર જે વર્ધમાનસૂરિ આદિ. તેમના સંબંધીના સાધુઓ સંભવતાં નથી. કારણ કે તે સાધુઓનું ત્યાં જવાના પ્રયોજનનો અભાવ હોવાથી. અને જે દેવભદ્રસૂરિ સંબંધીના જે સાધુઓ છે તેઓ જાણેલો છે વ્યતિકર જેમણે એવા તે બધા સાધુઓ સંઘપૂજા આદિને માટે જ ગયેલા છે. તો તે સાધુઓ પદ મેળવવાની ઇચ્છાવાળા હોય જ ક્યાંથી? લોકમાં પણ લગ્ન આદિનો ઉત્સવ ઉજવવા માટે એકત્રિત થયેલા વરપક્ષી જે મિત્રો છે તે પણ વરની જેમ “કન્યાને ઇચ્છતાં ત્યાં ભેગાં થયા હોય તેવું કોઈએ સાંભળ્યું કે જોયું છે ખરું? બહુ બહુ તો વિટી આદિ અલંકારના અભિલાષી હોય. બાયડીના નહિં!! તેવી રીતે જે સંયતો તેમના કહેવા પ્રમાણે ભેગાં થયેલા તે બહુ બહુ તો વસ્ત્ર–કામલી આદિના અભિલાષી હોય તેમ જાણવું. તેથી કરીને “પદની ઇચ્છાવાલા ઘણાં એકઠાં થયેલાં' ઇત્યાદિ જે વચનો છે તે ભૂતપ્રેતથી ગ્રસિત આત્માના પ્રલાપ અને ચેનચાળા જેવા જાણવા. કૌતુકમાં ઉત્સુક એવા, નિંદ્યવાણી બોલવાવાળા, ગાવામાં રસવાલા એવા હોલીપર્વને વિષે એકઠાં થયેલાં બાલકો, રાજ્યની લિપ્સાવાળા છે એમ કોઈ માને ખરાં? ઇત્યાદિ સભ્ય દ્રષ્ટિએ વિચારતાં બિંદુ સહિતની આદ્યવર્ણવાલી એવી જિનદત્તની કથા તેના ભક્તોના કંઠપીઠને વિષે હંમેશાને માટે હો!
તેથી કરીને યથોક્ત જનક અને જનનીથી ઉત્પન્ન થયેલો અને યથોક્ત પ્રવ્રજ્યા દિન કહ્યા પ્રમાણે ક્ષેત્ર અને આદિ ઊખેડવાની ચેષ્ટાવાલો, કણકણની જેમ મેળવેલ છે કંઈક વિદ્યા જેમણે એવા, યથોક્ત (જમ વર્ણવેલા છે તેમ) તેવી ચાપલ્યતા–મૌખર્યતા આદિ ગુણગણોથી અલંકૃત એવા સોમચંદ્ર અને વિધિસંઘ એ બન્નેએ ભેગાં થઈને અને અંતરવૃત્તિએ આલોચના કરીને પોતાના મનને કાંઈક સંતોષ આપવાપૂર્વક સંકેત કરાયેલા દેવભદ્રાચાર્યવડે કરીને ચિત્તોડમાં જઈને અભયદેવસૂરિની પાટે જેમ જિનવલ્લભની જેમ જેનું જિનદત્ત નામ આપ્યું છે એવા સોમચંદ્રને તેમ જિનવલ્લભની પાટે સ્થાપીને સોંપ્યો. જો એમ ન હોય તો નામથી પણ અજ્ઞાત એવા સોમચંદ્રને આચાર્ય બનાવીને સમર્પો. અને જિનદત્ત તે જિનવલ્લભના સમુદાયને સાથોસાથ સંમત પણ કેવી રીતે થયો? એટલા માત્રમાં જ