Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ ૮ ૨૬૩ જ છે. કારણ કે જેવી રીતે જિનવલ્લભસૂરિ પટ્ટધર બનાવવામાં આવ્યો તેવી રીતે આચાર્ય મ. ના વચન સિવાય પણ અભયદેવસૂરિના પટ્ટધર બનાવી શકાત. કારણ કે દેવભદ્રસૂરિનું બન્ને વાતમાં પણ સામર્થ્ય હોવાથી. વળી જિનવલ્લભની આચાર્ય પદવી કર્યા સિવાય શું ન્યૂનતા રહી જતી હતી? (૧) શું કોઈ ગણનો આધારભૂત નહોતો? શું કોઈ પોતાનો નહોતો? (૨) અથવા તો જિનવલ્લભને આચાર્ય પદવી દીધા સિવાય પોતાના ચારિત્ર ગુણો ઓછા થતા હતા? (૩) અથવા તો કોઈ તેની તેવી યોગ્યતા જ હતી. કે જેના વડે કરીને અવશ્ય આચાર્યપદ કરવું જ જોઈએ. અથવા તો આનાથી જ આચાર્યપદની પ્રવૃત્તિ થવાની હતી? કે જેના વડે કરીને (શિષ્યાદિ) સમુદાય નહિ હોવા છતાં પણ ખાનગીમાં આચાર્યપદની સ્થાપના માટે શ્રી અભયદેવસૂરિવડે કરીને આજ્ઞા દેવાઈ? પહેલો પ્રશ્ન બરોબર નથી. કારણ કે ગણના આધારભૂત એવા વર્ધમાન સૂરિને (અભયદેવસૂરિજી મ.એ) પોતાના હાથે જ આચાર્ય બનાવેલા છે. બીજો વિકલ્પ પણ બરોબર નથી. આચાર્યપદ દીધા સિવાય પણ વિશિષ્ટ એવા ચારિત્ર ગુણોની પ્રાપ્તિ (થવાનું) પ્રસિદ્ધ હોવાથી. તેવી રીતે ત્રીજો વિકલ્પ બરોબર નથી. કારણ કે જો એવું હોય એટલે કે તેની કોઈક તેવી યોગ્યતા હતી કે જેનાવડે અવશ્ય આચાર્ય પદ આપવું એવું જો હોત તો તે આચાર્યપદની સ્થાપના કરવાનું અભયદેવસૂરિ માટે કર્તવ્યતાની આપત્તિ આવશે. અને એકની યોગ્યતા હોયે છતે અનેકોને પણ સૂરિપદ થવાનો સંભવ હોવાથી. જો એમ ન હોય તો જિનેશ્વરસૂરિએ જ જિનચંદ્ર અને અભયદેવને આચાર્યપદે કેમ સ્થાપ્યા? જો આમ હોવા છતાં પણ-‘સંઘ સંમતિ સિવાય કરી ન શકાય' એમ જો કહેતો હો તો સંઘની સંમતિના અભાવમાં કારણ શું? (જો) ચૈત્યવાસીના શિષ્યપણું કે બીજું કાંઈ? જો ચૈત્યવાસીનો શિષ્યપણું કારણ હોય તો દબંધન આદિવડે કરીને તે કારણને દૂર કરવું સહેલું જ હતું. હવે એ દિલ્લંધન કરવા છતાં પણ સંઘને અસંમતિ રહેતી હોય તો ‘પ્રસન્નચંદ્રસૂરિદ્વારા સ્થપાયેલો જિનવલ્લભ, સંઘને સંમત થશે કે કેમ?' ઇત્યાદિ વિચારણા સૂરિને કેમ ન આવી? કે જેથી કરીને મારી પાટે આને સ્થાપવો એમ ખાનગીમાં કહેવું પડ્યું? હવે કહો કે અભયદેવસૂરિ મ.ની એ વિચારણા હતી જ. પરંતુ ‘આ સામાન્ય પુરુષ નથી. પરંતુ મહાપુરુષ છે. અને પોતેજ ચૈત્યવાસી સમુદાયને પોતાને આધીન કરીને પ્રવચન પ્રભાવક થશે. એમ જાણ્યું હતું. અને તેથી આચાર્યપદની ભલામણ કરી, એમ કહેતા હો તો અભયદેવસૂરિએ પોતે જ તેને આચાર્યપદ આપીને વિસર્જન કેમ ન કર્યો? તેમાં સંઘસંમતિનું કોઈ પ્રયોજનપણું રહેતું નથી.
વળી સંઘની અસંમતિમાં ચૈત્યવાસીના શિષ્ય હોવાનું જ કારણ ઉદ્ભવાવેલું છે. તે કારણ તો ખરતરને પણ બોલવું ઉચિત નથી. કારણ ચૈત્યવાસી એવા વર્ધમાનસૂરિને ઉદ્યોતનસૂરિના પટ્ટધર તરીકે તેઓ વડે જ કહેવાયા છે. હવે ‘આ ચૈત્યવાસી સિવાયનું બીજું કોઈ કારણ છે' એમ કહેતા હો તો તે કારણ વાચ્ય છે કે અવાચ્ય? જો વાચ્ય હોય તો કહી નાંખો. અને જો અવાચ્ય—કહી શકવાને યોગ્ય ન હોય તો અવાચ્યને માથે શું શીંગડું નીકળેલું છે કે જેથી અવાચ્યથી વાચ્યભિન્ન છે એ પ્રમાણે કહીને પણ કહેવું શકચ નથી. એમ બોલો છો? તેની કરતાં એમજ કહો કે અવાચ્ય છે. અને તે અવાચ્ય કારણ તે જ સંભવે છે કે જે કારણવડે કરીને અભયદેવસૂરિવડે કરીને શિષ્યપણે સ્વીકારાયો નથી. પછી પટ્ટધર પણે કેમ સ્વીકારાય?' વળી પટ્ટધર પણ તેને જ કહેવાય કે જે તેના સમુદાયનો અધિપતિ
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |