Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ (૩) ચોટલી માંગવાપૂર્વક ઘરે જવાનું કહેવાવડે કરીને “મારા માટે તો ઘરવાસ જ કલ્યાણકર છે” એમ સૂચવ્યું. આ પ્રમાણેની પ્રામાણિક વિચારણા કરવાને યોગ્ય હોવા છતાં પણ જે તેમના ઉપાધ્યાય આદિ વડે કરીને “આ આવો આવો થશે” ઈત્યાદિ જે વિચારેલું હતું તે અવશ્ય તેવા પ્રકારની ભવિતવ્યતાના યોગથી જ વિચારાયું છે એમ જાણવું. તેવી જ રીતે કોઈક વડે કરીને હે શીતપટો! આ કપાલિકાનું ગ્રહણ શું કામ?' એમ મૂદુ વચનવડે કહેવાયા છતાં પણ “તારા મોંઢાને ચૂરવા માટે અને અમારા મોંઢાઓને શણગારવા માટે” ઈત્યાદિ નિધુર ભાષણ વડે કરીને તેમજ પંજિકાના અધ્યયન માત્રમાં ભણવા પણ “કોણ પથરો છે? અને કોણ નથી? તે હમણાં જણાશે? ઇત્યાદિ ગર્વિષ્ટ ભાષણવડે કરીને પોતાનું મૂખરપણું જ જણાવ્યું છે. પરંતુ કોઈ સજ્જન પુરૂષના સ્વભાવને જણાવનારું તે વચન નથી. અને એથી જ કરીને ખરતર એવા નામમાં પણ જિનદત્તની મુખરતા જ કારણરૂપ છે. ઇત્યાદિ વાતો આગળ કહેવાશે.
હવે તેવી જ રીતે સંમત થવાવડે કરીને સોમચંદ્રને લેખ મોકલ્યો' એ પ્રમાણે કહીને સામાન્યથી જિનવલ્લભની પાટે કોઈક બેસશે પરંતુ અમુક જ બેસશે એમ કોઈપણ જાણતું નથી' એ પ્રમાણેનું વાકય કેવી રીતે સંગત થાય? વળી જ્યારે આ લેખ મોકલ્યો ત્યારે સોમચંદ્ર સમજુ હતો કે અણસમજુ હતો? જો સમજુ હતો તો “પોતાના ગણ-પોતાના ગણના આચાર્ય-દીક્ષા આપનાર આચાર્ય અને પોતાના સંવાડા આદિને પૂછ્યા સિવાય, આગળ-પાછલનો કાંઈપણ વિચાર કર્યા સિવાય, એકદમ બધાજ પ્રતિબંધોને છોડીને, પોતે મહાવીર ભગવાનના પંચ કલ્યાણકવાદી એવા ચંદ્રગથ્વીય હોવા છતાં પણ કોઈને કલ્પનામાં ન આવે તેવી રીતેજ દેવભદ્રાચાર્યની પાસે આચાર્ય થઈને પરલોક ગયેલા એવા પણ છકલ્યાણકવાદી અને ચૈત્યવાસી એવા કૂર્ચપૂરીય જિનવલ્લભનો પટ્ટધર કેમ થયો?' બીજા પક્ષે જો અણસમજુ હોય તો આ બધું કાર્ય બાળભાવથી કર્યું કે અજ્ઞાનથી કર્યું? જો બાળભાવથી કર્યું. એમ જો કહેતો હોય તો તે અસંભવિત છે. કારણ કે તે વખતે જિનદત્તની ઉંમર-૩૯-વર્ષની છે. અને જો બીજા વિકલ્પમાં અજ્ઞાનથી કર્યું તેમ કહેતા હો તો ખરતરોનેજ આ વાત અનિષ્ટ છે. વળી બીજી વાત જો આ યુગ પ્રધાન પદવીને યોગ્ય હતો. અને સૂરિપદવી આપવા માત્રથી જ પોતાને આધીન કરી શકાય એમ હતો તો પોતાનાજ ગણના આચાર્ય એવા વર્ધમાનસૂરિ આદિએ પોતાની પાટે તેને કેમ ન સ્થાપ્યો? કોઈ એવો બુદ્ધિશાળી નથી જે આવા રત્નપાત્રને બીજે જવા દે. કારણકે આવું રત્નપાત્ર સેંકડો પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ ફરી મળવું મુશ્કેલ છે. આ પ્રમાણે સંક્ષેપથી જિનદત્તની ચર્ચા કરી. હવે દેવભદ્રાચાર્યની ચર્ચા કરીએ છીએ.
દેવભદ્રાચાર્ય સંવિગ્ન હતા કે અસંવિગ્ન? જો સંવિગ્ન હતા એમ કહે તો છકલ્યાણકની પ્રરૂપણા કરવા આદિવડે કરીને નવીન મત પ્રગટ કરવાના કારણથી સંઘવડે કરીને બહિષ્કૃત થયેલા એવા જિનવલ્લભની પાટે પોતાના શિષ્યપ્રાય એવા પરોણારૂપને આચાર્ય બનાવીને તેને (પોતાના સમુદાયને છોડીને) તેના સમુદાય સોપે એવી વાતની ગંધનો પણ સંભવ નથી. અને કદાચ સંભવ માનો તો સંવિગ્નપણાનો જ અસંભવ છે. કારણ કે પ્રવચન સન્મુખ જેમની દૃષ્ટિ છે એવો સંવિગ્ન સાધુ અથવા સંવિગ્ન પાક્ષિક સાધુ ઉસૂત્રમાર્ગની વૃદ્ધિ કરે જ નહિ, બલ્ક પ્રવચનને અહિત કરનાર
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |