________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ર૫૯ પ્રતિષ્ઠિત થયેલા એવા અમારો ચારેય દિશામાં વિચરતાં ચતુર્વિધશ્રી શ્રમણ સંઘ, જિનવલ્લભસૂરિના વચનવડે ઘણો થશે. અને ચિરજીવીતપણું પણ થશે.” આ સાંભળીને દેવભદ્રાચાર્યે પણ કહ્યું કે “તમે કહો છો તેવું અમે પણ શોધી રહ્યા છીએ. અને તે લગ્ન પણ દૂર નથી.” (તમે કહો છો) તે લગ્નમાં જ થાવ.”
તેથી કરીને તે જ દિવસે જિનવલ્લભસૂરિની પાટે મોટા આડંબરે સંધ્યા સમયે લગ્નવેળા પ્રાપ્ત થયે છતે જિનદત્ત નામ આપવાપૂર્વક તેમની પાટે યુગપ્રવરને સ્થાપ્યા. ત્યાર પછી વાજતે ગાજતે જિનદત્ત સૂરિ મ. ને વસતિમાં લવાયા. પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી વંદન કરીને પછી દેવભદ્રસૂરિવડે કહેવાયું છે કે દેશના આપો. ત્યાર પછી સિદ્ધાંતમાં કહેલા ઉદાહરણોને અનુસરીને મનોહર અમૃત ઝરતી એવી સંસ્કૃતવાણીના પ્રબંધવડે કરીને એવી રીતની દેશના આપી કે જેના વડે કરીને “આ ટૂંકા શરીરવાલા અને કાળાવર્ણવાલાને શું પાટપર બેસાડ્યો? શું બીજા ગૌરવર્ણવાલા-લાંબા કાનવાળા-વિશાલ લોચનવાળા એવા ગચ્છમધ્યે સાધુ નહોતા?' ઇત્યાદિ લૂષિત ભાવોને છોડીને સાંભળનારી બધી પ્રજા રંજિત થઈ છતી બોલે છે કે “ખરેખર! સિંહપદે સિંહને જ બેસાડ્યો છે. ને શોભે છે. ધન્ય છે તે દેવભદ્રાચાર્યને. આવા પ્રકારના રત્નપાત્રની પરીક્ષા કરી છે. અમારા જેવા નિર્લક્ષણ સ્કૂલમતિઓ શું
જાણે ?'
“હવે એક દિવસ દેવભદ્રાચાર્યવડે કરીને જિનદત્તસૂરિને વિનંતિ કરાઈ કે—કેટલાક દિવસો બાદ–કેટલાક દિવસ પાટણની બહાર વિચરવું જોઈએ. જિનદત્તસૂરિવડે કહેવાયું કે એ પ્રમાણે કરીશું! હવે એક દિવસે સાધુના વિષયમાં જિનશેખરવડે કરીને કલહ આદિ કાંઈક અયુક્ત કરાયું. ત્યારે દેવભદ્રાચાર્ય વડે કરીને ગળું થોભીને જિનશેખરને બહાર હાંકી કાઢ્યો. જિનશખર પણ જિનદત્ત સૂરિમહારાજ જ્યાં બહાર ભૂમિએ જાય છે ત્યાં જઈને રહ્યો. અને ત્યાં ગયેલા જિનદત્તસૂરિના પગમાં પડીને જિનશખરે દીનવાણીથી કહ્યું. “મારો આ એક વારનો અન્યાય માફ કરો. ફરી વાર આવું નહિ કરું.” ત્યારે કૃપાસમુદ્ર એવા જિનદત્તસૂરિએ તેનો સમુદાયમાં પ્રવેશ કરાવ્યો. ત્યારે દેવભદ્રાચાર્યવડે કરીને કહેવાયું કે “તમારાવડે કરીને જે આ કરાયું છે તે બરાબર નથી. કારણ કે આ દુષ્ટાત્મા છે. તમને ભવિષ્યમાં સુખાકારી નહિ થાય. લુખસવાળા ઊંટની જેમ આને બહાર કાઢી નાંખવો તે જ યોગ્ય છે.” ત્યારે જિનદત્તસૂરિએ કહ્યું કે જિનવેલ્લભસૂરિની પાછળ લાગેલો આ જ્યાં સુધી રહે ત્યાં સુધી રહેવા દો. પછીની વાત પછી.' '
“દેવભદ્ર આચાર્ય બીજે વિહાર કરી ગયા. કાલે કરીને દેવલોક પહોંચી ગયા. જિનદત્તસૂરિએ કહ્યું કે હવે અમો કયાં વિચરીએ?' ત્યારે “મારવાડ આદિમાં વિચરવું” એ પ્રમાણે ઉપદેશ દઈને અર્શન પામ્યા. ઈત્યાદિ બાબત ગણધર સાર્ધશતકવૃત્તિમાં કહેલું છે. હવે અહિયા-૧ જિનદત્તનું સ્વરૂપ-૨ દેવભદ્રાચાર્યનું સ્વરૂપ-૩ જિનવલ્લભના સમવાય-સમુદાયનું સ્વરૂપ આ વસ્તુઓ સારી દૃષ્ટિએ દીર્ઘદૃષ્ટિએ વિચારતા એક નવું નાટક ઊભું થયું હોય એમ જણાય છે. એવું જે પહેલાં કહ્યું હતું તેને અત્યારે ખુલ્લું કરીએ છીએ. તે આ પ્રમાણે.