________________
૨૪૮ ૪
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જ્યોતિષબળે તેવી રીતે કીધી કે જેથી કરીને ગુરુ માને મન આશ્ચર્યકારી થયું. થઈ ગયેલી વાતનો જેમ ઉપચાર થાય એવી રીતે ગુરૂ મ. પૂછ્યું કે “તું કેમ અંદર ન આવ્યો?” ત્યારે જિનવલ્લભગણિજી બોલ્યા “હે ભગવંત! સુગુરૂના મુખથી જિનવચનરૂપી અમૃતનું પાન કરીને હું હવે દૂર્ગતિરૂપી કેદખાનાની અંદર મારા આત્માને પાશ સરખું અને વિષયવૃક્ષ સરખું એવા ચૈત્યવાસને સેવવાને કેમ ઇચ્છું?' ત્યારે ગુરુ મ. કહ્યું કે હે જિનવલ્લભ! મારાવડે પણ આ મનમાં ચિંતવાયેલું કે “તને મારું પદ સમર્પણ કરીને તારે વિષે મારા ગચ્છની, દેવગૃહની અને શ્રાવક આદિની ચિંતાઓને સ્થાપન કરીને પછી હું ગુરૂની પાસે વસતીમાર્ગને–સાધુ માર્ગને—અંગીકાર કરીશ.'
‘ત્યારપછી વિકસિત વદનરૂપી કમલવાળા થયેલા એવા જિનવલ્લભગણિવડે કહેવાયું કે “હે સ્વામી! આ અત્યંત શોભનીય વાત છે. તેમનો પરિત્યાગ અને ઉપાદેયનો સ્વીકાર કરવો તે જ વિવેકનું ફલ છે. તેથી કરીને આપણે બન્ને જણાં સુગુરૂની પાસે જઈએ.' ત્યારે ગુરૂ જિનેશ્વર સૂરિવડે કંઈક નિઃસાસો નાંખીને આ પ્રમાણે કહેવાયું. “હે વત્સ! આવા પ્રકારની નિસ્પૃહતા, અમારામાં નથી. કે જેનાવડે કરીને સાર સંભાળ કરવાને માટે સમર્થ એવા પુરૂષને ગચ્છની, દેવગૃહની, વાડી આદિની ચિંતા સોંપ્યા સિવાય સુગુરૂ પાસે વસતિવાસને, સાધુમાર્ગને અંગીકાર કરીએ! તમારે વસતિવાસ અવશ્ય સ્વીકારવો.’ આમ સંમતિ મળવાવડે કરીને જિનવલ્લભગણિએ પણ પાટણ તરફ વિહાર કર્યો. અને ધણાં આદરપૂર્વક અભયદેવસૂરિ મહારાજના ચરણકમલમાં વંદન કર્યું. અને સદ્ગુરૂના અતિશયવડે કરીને તેનું સમાધાન થયું. અને અભયદેવસૂરિ મહારાજે વિચાર્યું કે “જેવી પરીક્ષા કરી હતી. તેવો જ આ થયો. ત્યાર પછી મનમાં જાણતા હોવા છતાં પણ અભયદેવસૂરિમહારાજે કોઈને પણ જણાવ્યું નહિ કે “અમારા પદને યોગ્ય આ જ છે.” આ કોઈને નહિ કહેવાનું કારણ એ કે “ચૈત્યનિવાસી શિષ્ય હોવાથી ગચ્છને તે સંમત નહિ થાય માટે અને તેથી કરીને ગચ્છના આધારક તરીકે એટલે પોતાની પાટે વર્ધમાન સૂરિને સ્થાપ્યા. અને જિનવલ્લભગણિને ક્રિયા ઉપસંપદા આપી. એટલે કે આજથી માંડીને હવે તમારે અમારી આજ્ઞા પ્રમાણે સર્વત્ર પ્રવર્તન કરવું. ખાનગીમાં પ્રસન્નચંદ્રાચાર્યને કહ્યું. “જ્યારે સારું લગ્ન આવે ત્યારે મારી પાટે તમારે જિનવલ્લભગણિને સ્થાપવો.” એ પ્રમાણે કહીને મુક્તિ નગરની માર્ગદર્શિકારૂપ ભવ્યજનોને માટે નવાંગી ટીકા બનાવીને સિદ્ધાંત યુક્ત વિધિ વડે કરીને સમાધિપૂર્વક અભયદેવસૂરિમહારાજ કાલ કરીને દેવલોક પામ્યા. ત્યારબાદ ગુરૂ મ.ની પાટ પર જિનવલ્લભગણિને સ્થાપન કરવાનો પ્રસ્તાવ–અવસર, પ્રસન્નચંદ્રાચાર્યને ન મલ્યો. ત્યારપછી પ્રસન્નચંદ્રાચાર્યે પણ પોતાના આયુષ્યની સમાપ્તિકાલે દેવભદ્રાચાર્યને જણાવ્યું કે “દિવંગત ગુરૂ મ.નો ઉપદેશ છે અને તે ઉપદેશને તમારે અવશ્ય પાળવો. મારા વડે એ ઉપદેશનો અમલ કરી શકાયો નથી.” ત્યારે દેવભદ્રાચાર્યું પણ તે વાતનો સ્વીકાર કર્યો. જ્યારે યોગ મળશે ત્યારે તે પ્રમાણે કરાવીશું. તમે તમારી સમાધિમાં રહો.'
હવે જિનવલ્લભ વાચનાચાર્ય પણ કેટલાક દિવસો સુધી પાટણની ભૂમિમાં વિચરીને પછી આ ગુજરાત પ્રદેશમાં તેવા પ્રકારનો વિશેષ બોધ કરી શકાય એવું કોઈ પાત્ર નથી. કે જેથી સમાધાન મેળવી શકાય. એમ મનમાં વિચારીને પોતાની સાથે બીજો એવો તે બન્ને જણાં આગમ વિધિવડે કરીને