________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
एवं कुवक्खकोसिअ सहस्सकिरणंमि उदयमावण्णे । ચવવુપહાવહિયો, હિબો વિડ્યો એ પુર્ણમિનો ૧૪૨ા
પૂર્વે કહેલાં પ્રકારવડે કરીને કુપક્ષરૂપી જે ઘૂવડો તેને માટે સહસ્રકિરણ=સૂર્ય ઉદય પામે છતે નીલ આદિ વસ્તુઓને ગ્રહણ કરવાની શક્તિવાલું જે લોચન, તે લોચનની શક્તિ રહિતના એવો આ બીજો પૂનમીયો જણાવ્યો. આનો ભાવ એ છે કે સૂર્ય ઉદિત થયે છતે જેમ ઘૂવડ ચક્ષુના પ્રભાવરહિત થાય છે.
૨૪૧
આ જગતનો સ્વભાવ છે કે જે તામસકુલના છે તેને સૂર્યના કિરણો અતિશ્યામરૂપે જણાય છે. તેવી રીતે કુપક્ષકૌશિક સહસ્રકિરણ નામનો આ ગ્રંથ, કુપાક્ષિકોની સામે પ્રગટ કર્યે છતે પૌર્ણમીયકની જે દૃષ્ટિ, તે પ્રભાવરહિત થાય છે. એટલે પૌર્ણમીયકની મતિએ વિકલ્પેલી યુક્તિઓ સ્ફુરાયમાન થતી નથી—ફળદાયી બની શકતી નથી. અથવા તો કુદૃષ્ટિ પણ સુદૃષ્ટિ બની જાય છે. એ પ્રમાણે જાણવું. ॥ ગાથાર્થ-૧૪૨ | હવે પૌર્ણમીયક મતનો આ બીજો વિશ્રામ કયા સંવત્સરમાં? ચા ગુરુની વિદ્યમાનતામાં કહેવાયો? તે બતાવવાને માટે ગાથા કહે છે.
नवहत्थकायरायंकि असममहिमंमि चित्तसिअपक्खे | गुरुदेवयपुण्णुदए, सिरिहीरविजयसुगुरुवारे ॥ १४३॥
આ ગાથાને સંવત્સરપક્ષ અને ગુરુપક્ષ આ બન્ને અર્થમાં કહેશે. સંવત્સર પક્ષમાં કહે છે. નવ અને દસ્ત શબ્દવડે નવ નવ અને બે એમ સમજવા. હાય શબ્દવડે શાસ્રની પરિભાષાથી ‘છ’ સમજવા. રાય—શબ્દ ચંદ્રને જણાવનાર છે. તે એક હોય છે તેમ જ્યોતિષીઓ જાણે છે. અને પછી અંકોની ગતિ ડાબી બાજુએથી થાય છે. એ વચનવડે કરીને જે અંકો થયા તે-૧૬૨૯–સંખ્યાવાલું સંવત્સર. તેનો જે મહિમા એટલે નામગ્રહણ આદિવડે કરીને જેમની પ્રસિદ્ધિ છે. એવા પ્રકારના વર્ષમાં ચૈત્ર મહિનાના સુદ પખવાડીયાની અંદર હિત્-વિષયનુવારે-કેવા પ્રકારના યોગમાં? ગુરુ પુષ્યના યોગમાં પૂર્ણતિથિ એટલે દશમ. સુવિહિત અગ્રણી એવા હીરસૂરિ મહારાજનું રાજ્ય પ્રવર્તમાન હોતે છતે. કેવા લક્ષણવાળા?
નવ હાથ પ્રમાણ શરીરવાલા શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ તેના વડે અંકિત એવો જે અવિચ્છિન્નકાલ તેના સરખો મહિમા છે જેમનો. અથવા નવહાથની કાયવાલા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના રાજ્યના મહિમા જેવો જેના રાજ્યમાં મહિમા છે એવા હીરવિજયસૂરિના રાજ્યમાં–
હવે આ વાતનો ભાવ એ છે કે ઋષભ આદિ ભગવંતોની અપેક્ષાએ ઉતરતા કાલમાં ઉત્પન્ન થયા છતાં પણ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ, સર્વજનોને વિષે ‘આદેય' નામવાલા હતા. તેવી રીતે ૠષભ આદિ પ્રભુઓ નહોતા! એવી રીતે વજસ્વામી આદિની અપેક્ષાએ કરીને મહાવીર સ્વામીના જન્મ
પ્ર. ૫. ૩૧
