________________
૨૨૬ ૪
કુપક્ષકૌશિકસહસરિણાનુવાદ तेण उवहाण किरिआ, पोसह पमुहावि जुज्जए तेसिं।
एवं सेहेऽवि सुअं, आवस्सअजोगकिरिअट्ठा॥१०८॥
ઉપધાન વહન કરવાની આશા રૂપ જે કારણ તે કારણ વડે કરીને નમસ્કાર આદિ શ્રુત જણાય છે. તે કારણવડે કરીને પૌષધ પ્રમુખ ઉપધાન ક્રિયા પણ શ્રાવકોને યોગ્ય છે. તેવા પ્રકારના શ્રુતના અભાવે કરીને પૌષધ આદિ ક્રિયાનો જ અસંભવ હોવાથી. વાદી શંકા કરે છે કે શ્રી શ્રીમહાનિશીથસૂત્રમાં તપ માત્ર જ ઉપધાન જણાવ્યું છે. તો પછી પૌષધ આદિ નિમિત્તનો અભ્યાસ એમ કેમ કહો છો? જો એમ પૂછતો હોય તો જણાવીયે છીએ કે જો કે મહાનિશીથસૂત્રમાં પૌષધ આદિની ક્રિયા સાક્ષાત્ કહી નથી. તો પણ જેમ સાધુઓને યોગોમાં અતિશયવાલી એવી ક્રિયા આદિપણું સર્વજન પ્રતીત છે. એ પ્રમાણે શ્રાવકોને પણ ઉપધાનમાં જાણી લેવું. કારણ કે તે પૌષધ, પણ નિરારંભવાદિ ગુણો વડે કરીને જ દેખાય છે. અને તે નિરારંભત્વાદિ ગુણો પૌષધ આદિ સ્વીકારમાં જ સંભવે છે. અન્યથા નહિં.
અને એથી જ કરીને પૂર્વાચાર્યોના બનાવેલા સામાચારી આદિ પ્રકરણોને વિષે અને ઉપધાનવિધિમાં સાક્ષાત પૌષધ આદિની ક્રિયા દેખાય છે. સામાચારી ગ્રંથ અમારે પ્રમાણ નથી.” એમ નહિ કહેવું, કારણકે યોગની વિધિ પણ સામાચારી ગ્રંથોથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. નહિ કે સિદ્ધાંતગ્રંથોથી. અને જો સમાચારી ગ્રંથોને અપ્રમાણ કરશો તો યોગવિધિને પણ છેડી દેવાની આપત્તિ આવશે. તેથી કરીને શ્રાવકોને ઉપધાનને વિષે પૌષધગ્રહણ આદિ વિધિ, યોગવિધિની જેમ પ્રમાણ કરવી જોઈએ એમ સિદ્ધ થયું. નમસ્કારાદિનો જે અભ્યાસ એ પૌષધ આદિ ક્રિયાના હેતુરૂપવડે કરીને નમસ્કાર આદિ શ્રુતના આરાધનનું કારણ છે જ. એ પ્રમાણે શ્રાવકની જેમ આવશ્યક યોગની ક્રિયાને માટે એટલે કે આવશ્યક શ્રુતસ્કંધની આરાધનારૂપ ક્રિયા નિમિત્ત જ સામાયિક=કરેમિભંતે આદિથી માંડીને દશવૈકાલિકના ચોથા અધ્યયનપર્યતનું શ્રત શ્રાવકોની જેમ નવદીક્ષિત શિષ્યમાં પણ સંમત છે એમ જાણવું. ગાથા-૧૦૮
હવે ઉપધાનને વહન કરવાની કાંક્ષાવડે કરીને જો સામાયિક આદિ અધ્યયન=ભણવાનો સ્વીકાર કરો છો તો આચારાંગાદિના અધ્યયન=ભણવાનો પણ સ્વીકાર થશે. એવા અતિપ્રસંગને દૂર કરવા માટે જણાવે છે. · जं आवस्सयसुयखंधो, उवजुजउ निअपरेसि किरिआसु।
दीवुब्ब तेण पढमं, अहिकिजउ न उण सेससुअं॥१०६॥
જે કારણથી આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ, પોતાની અને પરની ક્રિયાઓમાં એટલે આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ અને તે સિવાયના બીજા ભૃતની આરાધનાની જે ક્રિયાઓ છે તેમાં ઉપયોગી થાય છે. તે કારણવડે કરીને દીપકની જેમ આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ, પ્રથમ = પહેલાં જ ભણાવાય, પણ આચારાંગ આદિ અહિં બીજું શ્રુત નહિ. અને એથી કરીને ઉપધાન અને યોગો, આવશ્યકશ્રુતસ્કંધ અભ્યાસાર્થે થાય છે. નહિ
