________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
२०९ जखसेण-देवगुत्त-जसवद्धणखमासमणसीसरविगुत्त-नेमिचंद-जिणदासगणि । खवगसच्चसिरिपमुहेहिं जुगप्पहाणसुअहरेहिं बहु मण्णिअमिणंति (१८)
હવે સમય જતાં મહાઋદ્ધિને પ્રાપ્ત એવા પદાનુસારી લબ્ધિવાળા, દ્વાદશાંગ શ્રતને ધારણ કરનાર વજસ્વામી ઉત્પન્ન થયા. તેઓશ્રીએ આ પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધનો ઉદ્ધાર, મૂળ સૂત્રની અંદર લખ્યો. વળી મૂળસૂત્ર, સૂત્રપણાવડે કરીને ગણધરોએ અને અર્થપણાવડે કરીને નૈલોક્યપૂજિત એવા અરિહંત ભગવંત શ્રી મહાવીર જિનેશ્વરે પ્રરુપ્યો છે. આ પ્રમાણે વૃદ્ધસંપ્રદાય છે.” (૧૭)
આની અંદર જ્યાં જ્યાં પદને કે પદને અનુસરતો સૂત્રોલાપક ન દેખાય ત્યાં ત્યાં શ્રુતધરોએ કુલિખિત દોષ આપવો નહિં. પરંતુ અચિંત્ય ચિંતામણિ કલ્પભૂત મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધની પહેલી લખાયેલી જે પ્રત હતી તે પ્રત જીર્ણ થતાં કટકા કટકા થઈ. ઉધઈ આદિના કારણે કેટલાક પત્રો સડી ગયેલાં હતાં. તો પણ “અત્યંત સુમહાર્થ અને અતિશયવાળું આ મહાનિશીથગ્રુતસ્કંધ આખા પ્રવચનનું પરમ સારભૂત છે” અને એથી કરીને મહાઅર્થવાળું છે. અને ઘણાં ભવ્ય પ્રાણીઓને ઉપકારી છે.” એ પ્રમાણે વિચારીને પ્રવચન પ્રત્યેની વાત્સલ્યતાને લઈને અને આત્મહિતને માટે આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિજીએ તે જીર્ણ શીર્ણ થઈ ગયેલી પ્રતમાં જે કાંઈ દીઠું તે પોતાની બુદ્ધિએ શોધીને લખ્યું છે. અને બીજા સિદ્ધસેન દિવાકર, વૃદ્ધવાદી, યક્ષસેન, દેવગુપ્ત, યશોવર્ધન ક્ષમાશ્રમણના શિષ્ય રવિગુપ્ત, નેમિચંદ્રગણિ તેમજ જિનદાસ ગણિ, ક્ષપક સત્યશ્રી પ્રમુખ યુગપ્રધાન શ્રતધરોએ તેને बहुमान्य ४२८ छ. (१८)"
से भयवं! जहुत्तविणओवहाणेणं पंचमंगलमहासुअक्खंधमहिन्जित्ताणं पुवाणुपुबीए पच्छाणुपुबीए अणाणुपुबीए सरखंजणमत्तविंदुअक्खरविसुद्धथिरपरिचिों काऊण महया पबंधेण सुत्तत्थं च विण्णाय तओ णं किमहिजा ?, गोअमा! इरिआवहिअं, से भयवं! केणं अटेणं एवं वुच्चइ ? जहा णं पंचमंगल महासुअखंधमहिञ्जित्ताणं पुणो इरिआवहिअं अहीए? गोअमा! जे एस आया से णं जया गमणागमणाइपरिणए अणेगजीवपाणभूअसत्ताणं अणुवउपमत्ते संघट्टण अवदावणकिलामणं काऊण अणालोइअअपडिकंतं चैव असेसकम्मक्खयट्ठाए किचिं चिइवंदणसज्झायज्झाणाइएसु अभिरमेजा तया से एगग्गचित्तसमाही हवेज्जा न वा, जओ णं गमणाइअणेगअण्णवावारपरिणामासत्तचित्तयाए केइ पाणी तमेव भावंतरमच्छडिड्अ अट्टदुहट्टज्झवसिए कंचि कालं खणं विरत्तेजा, ता तस्स फलेण विसंवएजा, जया णं कहिंचि अण्णाणमोहपमायदोसेणं सहसा एगिदिआदीणं संघट्टणपरिआवणं वा कयं हवेज्जा, तया य पच्छा हा हा हा दुटु कयमम्हेहिंति धणरागदोसमोहमिच्छत्तअण्णाणंधेहिं अदिट्ठपरलोगावाएहिं कूरकम्मनिग्धिणेहिंति परमसंवेगममावण्णे सुपरिप्फुडं आलोइत्ताणं निंदित्ताणं गरहित्ताणं पायच्छित्तमणुचरित्ताणं निस्सल्ले अणाउलचित्ते असुहकम्मक्खयट्ठा किंचि आयहि चिइवंदणाइ अणुढेजा, तया तयढे चेव उवउत्ते से भवेजा, जया णं से तयढे उवउत्ते भवेजा तया तस्स णं परमेगग्गचित्तसमाही हवेजा, तया चेव सबजगजीवपाणभूअसत्ताणं जहिट्ठफलसंपत्ती भवेजा ता गोअमा! अपडिक्कंताए इरिआवहिआए न कप्पइ चेव काउं किंचिवि चिइवंदणसज्झायज्झाणाइअं फलासायणमभिकंखुगाणं, एएणं अटेणं गोअम! एवं वुच्चइ, जहा णं गोयमा ! ससुत्तोभयपंचमंगलं थिरपरिचिों
प्र.५.२७