________________
૧૯૪ ૪
કુપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ चउद्दसिपक्खिअतित्थं, अच्छिन्नं अज्ज जाव वट्टेइ ।
जं तस्स मूलमण्णं, पवट्ठओ नत्थि. तित्थयरा ॥७॥ - ચૌદશમાં પફિખ અર્થાત પાક્ષિક કર્યો છે ત્યાં તીર્થ છે અર્થાત ચતુર્દશી પાક્ષિક તે આશ્રીને આજ સુધી અવિચ્છિન્ન તીર્થ રહેલું છે. પરંતુ વચમાં વચ્ચમાં તૂટી ગયું હોય અને કોઈએ સાંબુ હોય તેવું બન્યું નથી. આમ હોવાથી ચતુર્દશી-પાક્ષિક જેનું મૂલ છે એવું તીર્થના પ્રવર્તક તીર્થકર સિવાય બીજો કોઈ નથી. અને એથી કરીને તીર્થંકરે જ ચતુર્દશીનું પાક્ષિક પ્રવર્તાવ્યું છે. આ વાત અનાદિ સિદ્ધ છે. એમ ઉપદેશવું. | ગાથાર્થ-૭૫ /
હવે પૂર્ણિમા પાક્ષિકનું પણ મૂલ તીર્થકર થશે. એ પ્રમાણેની પારકાની આશંકાને દૂર કરવા માટે ગાથા કહે છે.
पुण्णिम पक्खिअमूलं, चंदप्पहसनिओ तुहंपि मओ। लिंगं पक्खिअसत्तरि, मुणिचंदकया तयट्ठाए॥७६॥
પૂર્ણિમાએ પકૃિખ કરવાનું મૂલ ચંદ્રપ્રભાચાર્ય છે. એ વાત તો તને પણ સંમત છે. કારણકે તારા પૌર્ણમયકે જ કરેલી ક્ષેત્રસમાસની સંસ્કૃત વૃત્તિમાં જણાવેલું છે કે “દુર્વાદરૂપી હાથીઓને વિષે અંકૂશ સમાન-સમયના જાણકાર, પંડિતોની શ્રેણીના મસ્તકના આભૂષણ સમાન એવા ચંદ્રપ્રભાચાર્ય નામના ભગવંતે પૂર્ણિમા પ્રકટ કરી.” એમ જણાવેલ છે. તેમજ પૂર્ણિમાના અનુરાગી એવા ગ્રંથકારે બનાવેલ અમમ સ્વામીચરિત્રમાં, તેવી જ રીતે શતપદીકારે પણ “બૃહત્નચ્છમાંથી નીકળેલા ચંદ્રપ્રભાચાર્યથી જ પૂર્ણિમાપક્ષની ઉત્પત્તિ' જણાવી છે. અને તેનાથી અમારી ઉત્પત્તિ થઈ છે! તેથી કરીને તે ચંદ્રપ્રભાચાર્યના પ્રતિબોધ માટે જ તેમના ગુરુભાઈ મુનિચંદ્રસૂરિજી મહારાજે પાક્ષિક સપ્તતિ બનાવી છે. જો તે પૂર્ણિમાનું મૂલ ચંદ્રપ્રભાચાર્ય ન હોત તો તે ચંદ્રપ્રભાચાર્યના પ્રતિબોધ માટે મુનિ ચંદ્રસૂરિમહારાજને પાક્ષિક સપ્તતિકા બનાવવી ન પડત. | ગાથાર્થ-૭૬ /
હવે પૂર્ણિમામૂલક ચંદ્રપ્રભાચાર્ય જ છે તેને માટે બીજી યુક્તિ જણાવે છે. चउदसिपक्खा पुण्णिमपक्खो इह निग्गओत्ति विक्खायं । पुण्णिमपक्खा चउदसि पक्खोऽपि न वयणगंधोऽवि॥७७॥ જેવી રીતે ચૌદશમાંથી પૂર્ણિમાપક્ષ નીકલ્યો તે વાત પ્રખ્યાત છે કારણ કે - वडगच्छाओ पुण्णिम, पुण्णिमओ सड्ढपुण्णिमंचलया।
दोहि वि आगम नामा, कुच्चयरा खरयरो जाओ॥१॥ વડગચ્છમાંથી પૌર્ણમયક નીલ્યો. અને પર્ણમયકમાંથી સાઈપૂનમીયો અને અંચલીયો
