________________
૧૮૨
કુપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
મત પ્રગટ કર્યો. તેથી અવિચ્છિન્ન પરંપરાગત શ્રી સંઘે તેમને સંઘ બહાર કર્યો. ॥ ગાથા-૫૫ ॥ ‘પૂનમની પાખી’ સ્થાપવામાં યુક્તિ જણાવે છે—
पक्खरस मज्जामर्द्धमि, मासस्स य मज्झ पुण्णिमं भणिअं । तेणं पुण्णिम पक्खि अमेवं जुत्ति पि जंपेइ ॥५६॥
‘પખવાડીયાના મધ્યભાગે આઠમ અને મહિનાના મધ્યભાગે પાક્ષિક કહ્યું છે તે કાલે પૂર્ણિમાનું પાક્ષિક યુક્ત છે' એ પ્રમાણે યુક્તિ આભાસવડે-કુયુક્તિવડે કરીને બોલે છે. હવે ચંદ્રપ્રભાચાર્યે કહેલી જે કુયુક્તિ તેને પ્રતિબંદિદ્વારા એટલે યુક્તિઓ દ્વારા દૂષણ આપવા માટે જણાવે છે.
जउ एवं चउमासं, चउहिं मासेहिं तेहिं तिगुणेहिं । बारसमासा वच्छर पत्तीऽवि अ पुण्णिमासु हवे ॥५७॥
ચંદ્રપ્રભાચાર્યે! તારા કહેવા પ્રમાણે પૂનમને દિવસે પક્ષ્મી છે તો ચાર મહિને ચોમાસી. અને ચાર મહિનાને ત્રણ વખત ગુણીને એટલે બાર મહિના થાય. અને એ બાર મહિના પૂનમે પૂરા થાય. અને એમ કરીએ તો પૂનમે જ સંવત્સર-વર્ષની પ્રાપ્તિ થાય. !! ગાથાર્થ-૫૭ II
એ પ્રમાણ હમણાં કહેલી પ્રતિબંદી દ્વારા જે કાંઈ થયું તે જણાવે છે.
आसाढ पुण्णिमाए, कत्तिअमासे व अहव फग्गुणए । पोसवणाजुत्ता, तुब्भ मए न उण भद्दव ॥ ५८ ॥
તેવી રીતે હોયે સતે પર્યુષણા પણ-આષાઢ પૂનમે યુક્ત થશે અથવા માર્ગશીર્ષો વારાવિ—એ પ્રમાણેનું નામમાલાનું વચન હોવાથી કારતક પૂનમને વિષે અથવા તો લૌકિક ટીપ્પણાના હિસાબે ચૈત્રાદિ માસથી વર્ષની શરુઆત થતી હોવાથી તે અપેક્ષાએ કરીને ફાગણ પૂનમને વિષે પર્યુષણા, હે ચંદ્રપ્રભાચાર્ય! તારા મતે યુક્ત છે. પરંતુ ભાદરવા મહિને નહિં અને તેમાં પણ જે ચોથની સંવત્સરી છે તે તો તારા મતે અયુક્ત જ છે. । ગાથાર્થ-૫૮ ।
હવે જણાવેલી પ્રતિબંદીનો ઉપસંહાર જણાવે છે.
तुम्हा जह वच्छरिअं भद्दवए पक्खिपि चउदसीए ।
25%
इअ सासणसंकेओ, अणाइसिद्धो मुणेअव्वो ॥५६॥
,
તે કારણે કરીને જેમ સંવત્સરી સંબંધીનું જે પર્યુષણાપર્વ તે ભાદરવામાં જ છે. તેવી રીતે પિ પણ ચૌદશમાં જ છે. આ પ્રમાણેનો ‘શાસનસંકેત' એટલે કે ક્ષાયિક આદિ ભાવસંકેતપ્રવચનનો સંકેત અનાદિસિદ્ધ જાણવો! નહિં કે પાંચમની ચોથે પર્યુષણા લાવવાની જેમ કોઈક
