________________
૧૭૮ જે
કુપક્ષકૌશિકસહરકિરણાનુવાદ जावइआ उस्सग्गा, तावइआ चेव हुंति अववाया ।
जावइआ अववाया, उस्सग्गा तेत्तिआ चेव ॥१॥ જેટલા ઉત્સર્ગો છે તેટલા જ અપવાદો છે અને જેટલા અપવાદો છે તેટલા જ ઉત્સર્ગો છે. ફક્ત મૈથુનને છોડીને. એટલેકે–મૈથુનમાં અપવાદ નથી.” કહેલું છે કે
___ कामं सव्वपएसुवि, उस्सग्गववाय धम्मया जुत्ता ।
. मोत्तुं मेहुणधम्मं, न विणा सो रागदोसेहिं ॥१॥
સર્વ પદોને વિષે નિશ્ચય કરીને ઉત્સર્ગ–અપવાદ ધર્મથી યુક્ત સર્વ પદો છે. ફક્ત મૈથુન ધર્મને છોડીને. કારણ કે તે મૈથુનધર્મ, રાગ અને દ્વેષ વગર થતો નથી.” વળી જે તિલકાચાર્યે કહ્યું છે કે- “સાધુઓને સુવર્ણના કંકણ, સુવર્ણની વીંટી આદિનું પરિધાન કરવા યુક્ત નથી” એ વાત પણ અયુક્ત છે. તેવું કહેવું, કારણકે પ્રતિષ્ઠાના તે સમયના કાલપૂરતું પહેરાતું એવું આભૂષણ વિભૂષાનું કારણ બનતું નથી. તેમજ પરિગ્રહ પણ થતો નથી. કારણ કે તેવા પ્રકારના પરિણામોનો અભાવ હોવાથીઃ પરિણામવિશેષે કરીને તો તેના નામનું પણ અન્યથાભૂતપણું હોવાથી : જેવી રીતે રથ આદિ વાહન, તીર્થકર ભગવંતના વંદન કરવા માટે તૈયાર કરીને રથ પ્રવર્તાવે છતે તે ધર્મયાન કહેવાય છે. જો કે સાંપ્રતકાલે તે તે આભૂષણોની સ્થાને સુખડના રસવડે કરીને કંકણ-મુદ્રિકા આદિનો આકાર કરાય છે તો પણ કાલવિશેષ અને પુરુષવિશેષને પામીને ખુદ સોનાની વીંટી અને કંકણ આદિનું પરિધાન કરવું તે અમોને પણ સંમત જ છે. વળી જે તિલકાચાર્યવડે કરીને કહેવાયું છે કે-સાધૂનાં ન
વર્વ સાધુઓને રૂપવાનપણું ન જોઈએ” એમ પણ જે કહેલું તે અસારભૂત છે. પવન્ટેન એ જે વિશેષણ છે તે સાધુના નેપથ્ય માટે જ પ્રતિપાદન કહેલું હોવાથી :–આગમમાં કહેવું છે કે વત્તર पुरिसजाया
૧ કોઈક રૂપસંપન્ન હોય પણ ગુણ સંપન્ન ન હોય. ૨ કોઈક ગુણસંપન્ન હોય પણ રૂપ સંપન્ન ન હોય. ૩ કોઈક રૂપ સંપન્ન હોય અને ગુણ સંપન્ન પણ હોય. ૪ કોઈક રૂપ સંપન્ન ન હોય અને ગુણ સંપન્ન પણ ન હોય.
આ સૂત્રની વૃત્તિમાં કહેલું છે કે “રૂપ એટલે સુવિહિત સાધુના નેપથ્થરૂપ, એ રૂપ જાણવું.” તેથી કરીને “રૂપસંપન્ન અને ગુણસંપન્નરૂપ' ત્રીજા ભાંગામાં સુવિહિત નેપથ્યથી યુક્ત એવો સાધુજ કહેલો છે. અને રૂપસંપન્ન અને ગુણસંપન્ન હોય તો તે રૂપના જે ચોથા ભાંગાને વિષે ગૃહસ્થ આદિ જણાવેલા છે. આમ હોવાથી રૂપસંપન્ન સાધુ જ જાણવો, નહિ કે ગૃહસ્થ. વળી જો “સર્વ પ્રતિષ્ઠા કલ્પોને વિષે પ્રતિષ્ઠા કારકનું લક્ષણ કહ્યું છે. તે સાધુઓને વિષે ઘટતું નથી અને એથી જ કરીને શ્રાવક જ પ્રતિષ્ઠાકારક તરીકે યુક્ત છે.” એમ જે તિલકાચાર્યે કહ્યું છે તે વાતમાં તિલકાચાર્યને આ પ્રમાણે પૂછવું કે
