Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૧૭૫ પાત્ર-પ્રભાવના-દીક્ષાકાર્ય તેમજ ઉડ્ડાહ નિવારણા માટે. એ કારણો જાણવા.
“ચૈત્યપૂજા અને રાજા નિમંત્રણ એ બન્ને દ્વારનું વર્ણન કરે છે. એવી રથયાત્રામાં પેસવાથી આ ગુણો થાય છે. સા–આ પ્રમાણે એવા કારણે રથયાત્રામાં આચાર્યાદિક પ્રવેશ કરે છે તો રાજાને શ્રદ્ધા, બુદ્ધિ થાય. અને પૂજાને વિષે રાજાની સ્થિરતા થાય. શાસનની પ્રભાવના થાય. અનર્થનો પ્રતિઘાત થાય, અને અર્થોની કર્તવ્યતા થાય
હવે સંશિ=એટલે શ્રાવક-અને વાદી આ બન્ને દ્વારનું એક સાથે વ્યાખ્યાન થાય છે. એ પ્રમાણે જ શ્રાવકોને પણ જિનેશ્વર ભગવંતની પ્રતિમાની પહેલી સ્થાપના કરવામાં (પરદર્શની એવા) પરવાદી વિઘ્ન ન કરે માટે વાદી મુનિ પ્રવેશ કરે. સાવઝો ફો; કોઈ શ્રાવક જિનપ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠાન કરે. એટલે કોઈ શ્રાવક રથયાત્રા કરવામાં સમર્થ હોય, નહિ કે બધા? ભગવંતની પ્રતિમાને રથમાં પ્રતિસ્થાપન કરે એટલે-ન્યાસ–આરોપણ કરે. હવે આ વાતને ન સ્વીકારીએ તો આ જે પઢમં શબ્દ પ્રાથચમ્ શબ્દ છે તે શબ્દનું અન્યથાપણું થાય. અને એથી કરીને નવીન રથની અંદર પહેલી પ્રતિમા સ્થાપન કરીને રથયાત્રા કાઢવી.” એ પ્રમાણે કલ્પચૂર્ણિમાં કહેલું છે. આ પ્રમાણેનો અર્થ–પરમાર્થ, તિલકાચાર્યે મૂળથી જ જાણ્યો નથી. અને પ્રતિષ્ઠાપન'નો અર્થ “પ્રતિષ્ઠા કરી નાંખી. અને એથીજ કરીને તિલકાચાર્ય પરમાર્થ અનભિજ્ઞ છે. અને વલી પોતાના તે પ્રતિષ્ઠાકલ્પની અંદર કોઈક પ્લેચ્છો વડે, કોઈક ઠેકાણે શ્રાવિકા વડે, કોઈક ઠેકાણે દેવવડે, (પ્રતિષ્ઠા કરાઈ) એવું અનિયત-વચન બોલીને પણ ઠ્ઠાવિતિનુવં;િ એ પ્રમાણે દોધકમાં કહેલું ‘રનાન કરીને, વિલેપન કરીને ઇત્યાદિ લક્ષણવાળો વાવક– પ્રતિષ્ઠા કરે. એ પ્રમાણેનું તિલકાચાર્યનું જે વચન છે. તે વચન શ્રોતાઓને ગધેડીનું દૂધ પાવા જેવું છે. એ પ્રમાણે || ગાથાર્થ-૫૦ ||
હવે તિલકાચાર્ય વિરચિત જે પ્રતિષ્ઠાકલ્પ છે તેનું મૂલ ઊભું કરીને તે મૂલને દૂષિત કરવા માટે કહે છે.
दोहगतिगमुवजीविअ, पइट्टकप्पो कुवक्खतिलगेण।
रइओ पुवायरिए वयणविरोहो महामोहो॥५१॥
બ્રાવિત્તિ વંળ ઇત્યાદિ પૂર્વે કહેલી ત્રણ દોધકગાથા, તિલકાચાર્યના અભિપ્રાયવડે કરીને મહાશાસ્ત્ર છે. એ દોધક ગાથાનું શરણું સ્વીકારીને તિલકાચાર્ય વડે પ્રતિષ્ઠાકલ્પ બનાવાયો છે. આ પ્રતિષ્ઠાકલ્પ કેવા પ્રકારનો છે? તો કહે છે કે-આ૦ શ્રી હરિભદ્રસૂરિ આદિના વચનોનો વિરોધી અર્થાત્ તે પૂર્વાચાર્યોના કરેલા જે પ્રતિષ્ઠાકલ્પો છે તેની સાથે વિરોધવાળો છે. આમ હોવાથી જ તિલકાચાર્ય કૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પ કેવો છે? તો કહે છે કે મહામોહ, અનંત સંસારના કારણભૂત હોવાથી મહાન=મોટો અને મોહ કહેતાં મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મ જેનાથી પ્રાપ્ત થાય તેના–મિથ્યાત્વમોહનીયના સ્વરૂપવાળો અથવા તો મહામોહએટલે અભિનિવેશ મિથ્યાત્વ. તેના કારણરૂપ હોવાથી. તિલકાચાર્યકૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પ પણ મહામોહ જ છે. | ગાથાર્થ-૫૧ //
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |