Page Text
________________
૧૬૨
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જિનેશ્વર ભગવંતનું ચૈત્ય બનાવવું, બિંબની સ્થાપના કરવી, યાત્રા કરવી, અને પૂજા કરવી. આ બધા કાર્યો સૂત્રોક્ત વિધિવડે કરાતા દ્રવ્યસ્તવ રૂપ જાણવા. અને તે ભાવસ્તવનું કારણ છે અને તે દ્રવ્યસ્તવ, ઉસૂત્રભાષીઓને અનંતકાળે પણ દુઃખે કરીને પ્રાપ્ત થાય તેવો છે. અનંતકાલસ્થિતિનો હેતુ તો કુપાલિકો ભગવાનની જે પૂજા હોય તે પણ ઉત્સુત્ર સંયુક્ત હોય છે.
કુસુમ આદિ પૂજા તો દૂર રહો; પરંતુ કુપાલિકોની દીક્ષા પણ અનંત સંસારના હેતુરૂપ થાય છે. કેટલીક વસ્તુનો તેવા પ્રકારનો સ્વભાવ હોવાથી. આના માટેની યુક્તિઓ તીર્થસ્વરૂપ વ્યવસ્થાપન પ્રસંગવાળા પહેલાં વિશ્રામમાં બતાવી છે અને આ વાત જમાડી આદિઓને વિષે પ્રવચનમાં પ્રતીત જ છે. જે-જે કુમત છે તે બધા ક્રિયાના બળથી જ વધે છે અને એથી કરીને પૂજા આદિ જે ક્રિયાઓ છે એ જ તેઓને અને બીજાઓને અનુમોદના આદિના વિષયવડે કરીને અનર્થના કારણભૂત થાય છે. તેથી કરીને કુમતો, જેમ જેમ ક્રિયાની શિથીલતાવાળા હોય તેમ તેમ પ્રવચનનું હિત જ છે, તેમ બુદ્ધિમાનોએ સમજી લેવું
' હવે દેશથી દ્રવ્યત્યાગરૂપ પૂજા છે અને તે દ્રવ્યત્યાગ, ‘સવાઓ પરિગ્ગહાઓ વેરમણે એ પ્રમાણે સર્વ પરિગ્રહ ત્યાગાત્મક એવા પાંચમા મહાવ્રતમાં જિનાજ્ઞાએ કરીને દાખલ થઈ જાય છે. આ વાતનો ભાવ એ છે કે જો સાધુઓને કુસુમ આદિ દ્રવ્યસ્તવ, નિર્જરાનું અંગ થતું હોત તો સર્વજ્ઞ ભગવંતો સાધુઓને સર્વપરિગ્રહનો ત્યાગ ન કરાવત. અને સાધુઓને સર્વ પરિગ્રહનો ત્યાગ કરાવેલો હોવાથી સર્વ પરિગ્રહ ત્યાગની અંતર્ભત થયેલો એવો પુષ્પાદિ દ્રવ્યસ્તવ જુદો કરાતા તીર્થકરની આજ્ઞા બાહ્ય હોવાના કારણે તે દ્રવ્યસ્તવ, સાધુઓને તીર્થંકરની આશાતનારૂપ જ થાય છે. // ગાથાર્થ-૪૧ || હવે
સાવદ્યપણું હોવાથી પૂજાદિ દ્રવ્યસ્તવની જેમ પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા પણ શ્રાવકે જ કરવી જોઈએ' એવા તિલકાચાર્ય ઉદ્ભવાવેલાં અનુમાનના વિપરીતતાના સાધક એવા પ્રતિપક્ષીભૂત અનુમાનને કહે છે.
जिणपडिमाण पइट्ठा कायव्वा मुनिगुरूहिं जगसक्खं ।
तेलुक्कपूअकारण-भावा गणहरपइट्ट व ॥४२॥
જિનપ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા આચાર્ય ભગવંતો આદિએ જગત સમક્ષ કરવી. અને કોઈપણ જાતનું આપવાદિકપણું નહિ હોયે છતે રૈલોકયને પૂજાનું કારણ પણું હોવાથી. જેમ ગણધરપદની સ્થાપના થાય છે. તેવી રીતે કરવી.” હવે આ વાતનું વ્યાપ્તિ પક્કડપણું આ પ્રમાણે –જે જે ત્રણે લોકમાં પૂજાનું કારણ હોય છે તે મુનિગુરુ એટલે આચાર્યોએ કરવી જ જોઈએ. જેવી રીતે ગણધરપદની પ્રતિષ્ઠા. તેમાં હેતુ અને સાધ્ય-એ બન્નેનું-વિદ્યમાનપણું હોવાથી. આ ગણધરપદ પ્રતિષ્ઠા અને જિનપ્રતિમા પ્રતિષ્ઠા એ બન્નેના સાધ્યસિદ્ધિમાં મુનિગુરુ એટલે આચાર્ય મહારાજ અને મુનિગુરુ એટલે તીર્થંકર જાણવા; પરંતુ ગૃહસ્થીએ કરેલું પ્રતિષ્ઠાકાર્ય ત્રણે લોકમાં પૂજયત્વનો હેતુ થતો નથી.
કોઈ ઠેકાણે ચરિતાનુવાદમાં (ગૃહસ્થકૃતા પ્રતિષ્ઠા) રૈલોક્ય પૂજયત્વનો હેતુ દેખાય છે. તે દિવ્યાનુભાવ આદિ ભાવાત્મક હોવાથી પાધિક જ જાણવો અને એવી દેવતાની સાન્નિધ્યતા જે છે
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |