________________
-
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ 'ભાગ-૧ अण्णह सा साहूणं, पूआ अणुमोअणोवएसेहि। णो जुत्ता जं तेसिं, सावजं सव्वहा हेयं ॥३६॥
જો આમ ન હોય તો એટલે કે–પૂજા આદિનું સાવદ્યપણું સ્વીકારવામાં આવે તો શ્રાવકો વડે કરીને પુષ્પ આદિ દ્વારા કરાતી પૂજા તે પૂજા, સાધુઓને ઉપદેશ કરવાનો કે અનુમોદના કરવાનો વિષય નહિ બને. જે કારણવડે કરીને સર્વ સાવિન્ન નો વિશ્વમાં આ વચનો વડે કરીને પાપ સહિતનું એવું જે અનુષ્ઠાન તે મન-વચન અને કાયા વડે કરીને કરવું-કરાવવું અનુમોદવું એ ત્રિવિધ ત્રિવિધે સર્વથા હેય કહેલું છે. સાધુઓ સાવધને ઉપદેશે નહિ તેમજ તેની અનુમોદના પણ કરે નહિ. અને જો એવા સાવદ્યની અનુમોદના કે ઉપદેશ કરે તો અબ્રહ્મસેવા આદિના વિષે પણ ઉપદેશનો અને અનુમોદનાનો પ્રસંગ આવશે. આરંભજન્ય પ્રવૃત્તિમાં પણ આ દોષ ઉભો થશે.' તેવી શંકા ન કરવી. કારણ કે આરંભનું અનન્યગતિએ કરીને પૂજાનું કારણપણું હોવાથી અને પાપનો તેવા પ્રકારના સ્વભાવનો અભાવ હોવાથી. તેથી કરીને આરંભ હોવા છતાં પણ આરંભજનિત ફળનો અભાવ હોવાથી પૂજાનું નિરવદ્યપણું જ છે. અને તે નિરવદ્ય હોવાથી સાધુના પણ તે કર્તવ્યરૂપના નિષેધમાં અમે આગળ યુક્તિઓ બતાવી છે અને હવે પણ બતાવીયે છીએ. / ગાથાર્થ-૩૯ | હવે આ પ્રકરણનો ઉપસંહાર કરતાં છતાં જ સાધુ કર્તવ્યતાના નિષેધમાં બીજી યુક્તિ બતાવે છે.
तम्हा महब्बएसुं संकेतोऽणुव्वयाइ गिहिधम्मो।
નડું સંવંતા પંરમમદેવ, વિ ર તા પૂગા? ૪ળી જેમ મહાવ્રતને વિષે અણુવ્રતાદિરૂપ જે ગૃહિધર્મ-છે તે સંક્રાન્ત થઈ જતો હોય છે તેમ પાંચમા મહાવ્રતને વિષે પૂજા પણ કેમ સંક્રાન્ત ન થાય? અર્થાત્ થાય જ. || ગાથાર્થ-૪૦ || હવે પાંચમા મહાવ્રતને વિષે જેવી રીતે દ્રવ્યપૂજા સંક્રાન્ત થાય છે તે રીત બતાવે છે.
आणाइ दव्वपूआ, दबच्चाएण देसरूवेण। .
सो सबदबच्चाए, जिणआणाए समोअरई॥४१॥ દિવ્ય એવા પુષ્પ-ચંદન આદિ દ્રવ્ય સમુદાયથી સાધ્ય એવી જે દ્રવ્યપૂજા તે દેશદ્રવ્ય =ધનના ત્યાગવડે અને આજ્ઞાવડે થાય છે. દેશથી દ્રવ્યના ખર્ચવા વડે જ થાય છે. અને આજ્ઞા એટલે તીર્થકરના ઉપદેશવડે થાય છે; નહિ કે પુષ્પ આદિ પદાર્થ માત્રના વ્યય કરવાથી. “ઉત્સુત્ર ભાષીઓને પણ તીર્થંકર ભગવંતની તેવી પૂજાનો પ્રસંગ હોવાથી એ પ્રમાણે નહિ. કારણકે દ્રવ્યપૂજા ખરેખર ભાવપૂજા એટલે ભાવસ્તવનું કારણ છે. અને ચારિત્ર એ ભાવસ્તવ છે. પંચાશકમાં કહેલું છે –
'जिणभवण-बिंबठावण, जत्ता पूआ य सुत्तओ विहिणा । दव्वत्थउत्ति णेअं, भावत्थयकारणत्तेणं ॥१॥ .
પ્ર. ૫. ૨૧
