________________
૧૬૦ છે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ - હવે મહાવ્રતીઓને અણુવ્રતાદિનો ઉચ્ચાર કરવો તે યુક્ત નથી. તેમ સમજીને પ્રકારાન્તરે કહે છે.
- अहवा अण्णुण्णंपि अ, वेआवचंपि किं न जिणकप्पे।
तम्हा जिणिंदआणा, पमाणमिह केवलं तत्तं ॥३८॥
અથવા જિનકલ્પના માર્ગમાં જિનકલ્પીઓને પણ પરસ્પર અશન આદિનું દાન-સંવાહન આદિરૂપ વેચાવચ્ચનું કાર્ય જિનેશ્વર ભગવંતોએ ક્યા હેતુએ વડે કરીને નિષેધ કર્યો? કારણકે તે તે કાર્યોમાં સાવદ્યની સંભાવનાનો પણ અસંભવ છે. તેથી કરીને આ જિનકલ્પમાં અથવા બીજે સ્થાને જિનાજ્ઞા જ પ્રમાણ છે. તેમાં કોઈપણ જાતની સ્વમતિ વિકલ્પના કરવી એ સુંદર નથી. આ વાતનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે. શોભન સુંદર એવું પણ અનુષ્ઠાન ઉપદેશેલું હોય છતાં પણ પુરુષવિશેષને આશ્રીને નિષેધ કરેલો પણ દેખાય છે. આગમમાં કહેવું છે કે-“પંëિ અહિં- પાંચ સ્થાનને વિષે નિગ્રંથ એવા શ્રમણો-મહાનિર્જરાવાળા અને મહાપર્યવસાનવાળા = મોક્ષપ્રાપ્તિવાળા થાય છે. તે આ પ્રમાણે ગ્લાનિરહિત થયો થકી આચાર્યનું વૈયાવચ્ચ કરતો....આદિ' / ૧૦-૩૯૭ || એ પ્રમાણે સામાન્યથી કહ્યા છતાં પણ પુરુષવિશેષને આશ્રીને પાછો નિષેધ પણ કરેલો છે. જેવી રીતે જિનકલ્પિકોને પરસ્પર વૈયાવચ્ચ આદિ: આગમમાં કહેલું છે કે-“વત્તારિ પુસિગાથા ચાર પુરુષ જાત કહેલા છે. ૧-વૈયાવચ્ચ કરે પણ ઇચ્છે નહિ' ઇત્યાદિ સ્થાનાંગસૂત્ર-૪-ળ્યું સ્થાનક, ઉદ્દેશો ત્રીજો. આમાંના ચોથા ભાંગામાં જિનકલ્પિકોને લીધેલા છે. જિનકલ્પી પોતે વૈયાવચ્ચ કરે નહિ. અને તે વૈયાવચ્ચ ઇચ્છે પણ નહિ.
તેવી રીતે બીજા ભાગમાં આચાર્ય-ગ્લાનઆદિ સ્થવિરકલ્પિકોને લીધેલા છે. તેઓ વૈયાવચ્ચને ઇચ્છે પણ કરે નહિ. એથી જ કરીને આવશ્યક નિર્યુક્તિમાં પણ કહેલું છે. વ્યાખ્યય અને વ્યાખ્યાનનો અભેદ હોવાથી નિયુક્તિ શબ્દવડે તેની વૃત્તિ પણ ગ્રહણ કરી લેવી. તેમાં ઇચ્છા આદિ જે સામાચારીનું વર્ણન છે તેની અંદર આ ગાથા છે કે :
एएहिं कारणेहि, तुंबीभूओ अ होइ आयरिओ।
વયોવર્ઘ ન કરે, યવં તસ સેસેટિંગ આ બધા કારણો વડે કરીને ધરી સમાન એવા આચાર્ય ભગવંત, વૈયાવચ્ચ કરે નહિ. અને તેમની વૈયાવચ્ચ બધાએ કરવી જોઈએ.” એ પ્રમાણે ઉભું થવું-વંદન કરવું, સત્કાર કરવો, સન્માન કરવું, પૃચ્છા-પ્રતિપૃચ્છા આદિ કરવી એ બધામાં જાણી લેવું. તેથી કરીને જિનાજ્ઞા જ પ્રમાણ જાણવી. બીજું કાંઈ નહિ. ભગવંતે નિષેધ કરેલું હોય તેને સાવદ્ય ગણવામાં આવે તો વૈયાવચ્ચ આદિ કાર્યોમાં પણ સાવદ્યત્વની પ્રાપ્તિની આપત્તિ આવશે | ગાથાર્થ-૩૮ |
હવે પૂજામાં સાવદ્યપણું સ્વીકારવામાં અતિપ્રસંગદોષ કહે છે. .
