________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૧૧૫
હોય છે. “અલ્પ પણ છે' તે કયા દષ્ટાંતથી જાણી શકાય? તે જણાવે છે. તેનું દષ્ટાંત કહે છે. આખા સુવર્ણનો બનાવેલો જે હાથી અને ચાંદીના લોચનતુલ્ય છે. એટલે કે સાધુનો સર્વવિરતિરુપ જે ધર્મ છે તેનો દ્રવ્યસ્તવ અને ભાવસ્તવ વિભાગ કરવામાં આવે તો સાધુઓને ભાવતવ આખા સોનાના બનાવેલા હાથીના શરીર પ્રમાણે છે અને દ્રવ્યસ્તવ છે તે ચાંદીની બનાવેલી આંખ જેટલો છે. || ગાથાર્થ-૨૭ ||.
હવે શ્રાવકધર્મને વિષે દ્રવ્યસ્તવ મહાનું છે. અને સાધુધર્મને વિષે દ્રવ્યસ્તવ અલ્પ કેમ? તે જણાવવા બે ગાથા જણાવતાં પહેલી ગાથા જણાવે છે.
सचित्तवित्तजणिओ, दव्वथओ जो हविज जावंतो। सो सड्ढाणमणुमओ, सव्वपयारेण सम्बोवि॥२८॥ चेइअ वेयावचं, उवएसणुमोअणेहिं साहूणं। पायं जिणिंदभणिअं, न सयंकरणेण सड्ढुव्ब ॥२६॥
વિર–પૃથ્વીકાયાદિથી આરંભીને વનસ્પતિકાય પર્વતનું એટલે સોનું-જલચંદન આદિ કે જે પ્રાસાદ અને પ્રતિમા આદિના નિર્માણના કારણભૂત છે. અને વિર–એટલે પૈસો. સોનૈયા આદિ તે બંનેથી ઉત્પન્ન થતો એવો જ દ્રવ્યસ્તવ શ્રાવકોને બધો જ, “અમૂક પ્રકારનો દ્રવ્યસ્તવ શ્રાવકને ઉચિત નથી એવા પ્રકારના વચનનો પણ અસંભવ હોવાથી” બધો જ દ્રવ્યસ્તવ ઉચિત જાણવો. આ બધો દ્રવ્યસ્તવ, મન વચન અને કાયાએ કરીને કરવું-કરાવવું અને અનુમોદનાપૂર્વક શ્રાવકધર્મમાં યુક્ત છે. એમ તીર્થંકર ભગવતે જણાવ્યું છે. તેથી કરીને શ્રાવકધર્મને વિષે દ્રવ્યસ્તવ મોટો છે. ૨૮ હવે ધર્મ વિષે દ્રવ્યસ્તવ અલ્પ શાથી? તે માટે જણાવે છે કે-વેગ, ચૈત્ય અને વૈયાવૃત્યને વિષે ઉપદેશ અને અનુમોદનાવડે કરીને સાધુઓને ઘણું કરીને દ્રવ્યસ્ત હોય છે. પ્રાયઃશબ્દનું ગ્રહણ કરવાથી કારણ વિશેષ પ્રાપ્ત થયે છતે ક્યારેક ઔચિત્યખાતર કરવારૂપે પણ જિનેશ્વર ભગવંતોએ કહેલ છે.
ઔપચારિક વિનયવાળો જે દ્રવ્યસ્તવ છે તે તો અમે પૂર્વે જણાવેલો જ છે. પરંતુ શ્રાવકની જેમ બધી જ રીતે બધો જ દ્રવ્યસ્તવ સાધુઓને હોતો નથી. એથી કરીને દ્રવ્યસ્તવ અલ્પ કહેલો છે. / ગાથા ૨૮-૨૯ II હવે વાદી શંકા કરે છે કે
णणु निरवजो वासो, पूआ तेणेव किं न साहूणं। तंपि य पमाणमम्हं, जइ जिणआणा पइट्ठव्व ॥३०॥ पूआ पइट्ठिआणं, पडिमाणं पूअणंति बुद्धीए।
सा वीरेण निसिद्धा, लिंगीण महानिसीहंमि॥३१॥ વાસ એટલે ચંદનનું ચૂર્ણ સંપૂર્ણ નિરવદ્ય છે. તે પૂજાના હેતુભૂત એવા ચંદનચૂર્ણ વડે કરીને
