________________
૧૪૨
કુંપક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
दव्वत्थओऽवि समए, पडिसिद्धो सव्वहा न साहूणं । अणुमोअणाइरूवो, काउस्सग्गे मुणीणंपि॥१६॥
જિનેશ્વર ભગવાનના શાસનને વિષે ‘સાધુઓને દ્રવ્યસ્તવ સર્વથા નિષેધેલ નથી.' કારણ કે કાયોત્સર્ગને વિષે અનુમોદનાદિરૂપ દ્રવ્યસ્તવ મુનિઓને પણ કહેલો છે. “વંતળવત્તિબાપુ, પૂગળત્તિગાડું, સારવત્તિઞાપુ” એ વચનવડે કરીને અનુમોદના લક્ષણ એવો દ્રવ્યસ્તવ સાધુઓને પણ આગમમાં કહેલો છે. અને તે દ્રવ્યસ્તવ આ અબૂઝ ચંદ્રપ્રભાચાર્યે જાણ્યો નથી.
,
‘અનુમોદનારૂપ દ્રવ્યસ્તવ, ભાવસ્તવ થશે.' એવી શંકા નહિ કરવી. કારણકે દ્રવ્યસ્તવ પણ કૃતકારિત અને અનુમત ભેદે કરીને ત્રણ પ્રકારનો છે. તેથી કરીને અનુમોદનારૂપ પણ દ્રવ્યસ્તવ જ થાય છે. આ કહેવાનો ભાવ એ છે એકલો દ્રવ્યસ્તવ કોઈને હોતો નથી તેમજ એકલો ભાવસ્તવ પણ કોઈને હોતો નથી. પરંતુ એક બીજા એક બીજાની સાથે સંકળાયેલા છે. પંચવસ્તુની ૧૨૦૯મી ગાથામાં કહેલું છે કે
–માવથયાં, મિ હો ધ્રુવ
अणुण समणुविद्धं, निच्छयओ भणिअविसयं तु ॥१॥१२०६॥
દ્રવ્યસ્તવ અને ભાવસ્તવરૂપ આ બન્ને એક બીજાથી સંકળાયેલા છે. નિશ્ચયથી તો જે વિષય ભણ્યો હોય તે’’ તેથી કરીને તેવા પ્રકારની ભવ્ય વિધિ વડે કરીને પુષ્પાદિથી કરેલી જિનેશ્વર ભગવંતની પૂજાને જોઈને તે પૂજા કરનારના ઉત્સાહને વધારવા માટે અને પૂજાથી ઉત્પન્ન થયેલા ફળની પ્રાપ્તિને માટે ‘જિનેશ્વર ભગવંતની પૂજા કરનાર આ આત્મા ધન્ય છે.'' ઇત્યાદિ વચનો વડે કરીને અનુમોદના લક્ષણવાળો દ્રવ્યસ્તવ પણ સાધુઓને હોય છે. પંચ વસ્તુની -૧૨૧૦-ગાથામાં કહેલું છે કે ઃ
“जइणोवि हु दव्वत्थयमेओ, अणुमोअणेण अस्थि त्ति ।
एअं च इत्थ णेअं, इअ सुद्धं तंतजुत्ती ॥१२१०॥
સિદ્ધાંતની યુક્તિવડે કરીને સાધુઓને પણ અનુમોદનારૂપ દ્રવ્યસ્તવ હોય છે. સિદ્ધાંત યુક્તિ કઈ? તો કહે છે öવળત્તિબા ફૂગળત્તિ! સારવત્તિયાણા એ રૂપ સિદ્ધાંતની યુક્તિ જાણવી. કહેલ છે કે- ‘તંમ્મિઃ-શાસ્ત્રમાં વંદન-પૂજા અને સત્કારના હેતુ માટે કાર્યોત્સર્ગમાં સાધુઓને પણ નિર્દેશેલ છે અને તે દ્રવ્યસ્તવ સ્વરૂપ છે.'' ।। ગાથાર્થ-૧૬ ॥
,,
હવે સાધુઓ તો એક બાજુએ રહો, પરંતુ જિનેશ્વર ભગવંતોને પણ અનુમોદનારૂપ દ્રવ્યસ્તવ હોય છે તે બતાવે છે.
किंचऽण्णजणो दूरे, बलिपमुहं जिणवराण समोसरणे । अणिसेहा अणुमोअणमाइअविसओ अ दव्वत्थओ ॥ १०॥
