Page Text
________________
૧૪o #
કુપક્ષકૌશિક સહસ્ત્રકિરણાનુવાદ - શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજકૃત અને ઉમાસ્વાતિ વાચકકૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પને વિષે અને ઉપલક્ષણથી તેમજ બહુવચનથી શ્રી સિદ્ધસેનદિવાકરસૂરિ, શ્રી પાદલિપ્તસૂરિ અને શ્રી સમુદ્રસૂરિકૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પોમાં પણ “મંત્રન્યાસ અને નેત્રોન્સીલન આદિ વિધિનું કાર્ય આચાર્ય મહારાજ જે કરે.” એ પ્રમાણે કહેલું હોવાથી મુનિકાર્ય છે. તે આ પ્રમાણે શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પને વિષે કહ્યું છે કે
* “ત્યારબાદ ઈષ્ટ લગ્ન આવે છતે બે આંખો-લલાટ-સંધિસ્થાનોમાં, હૃદયને વિષે-મસ્તક અને પગ આદિમાં વર્ણન્યાસ કરવાપૂર્વક સ્થિર મનવાળા એવા આચાર્ય મહારાજ ચાંદીની વાટકીમાં મધ ગ્રહણ કરીને સોનાની સળી વડે કરીને મંત્રવિધિપૂર્વક જિનેશ્વર ભગવાનના નેત્રનું ઉન્સીલન કરે” - તેવી રીતે ઉમાસ્વાતિવાચકકૃતપ્રતિષ્ઠાકલ્પને વિષે :
* “રૂપાના કચોલાના વિષે સ્વચ્છ એવા મધ અને ઘી વડે સુવર્ણની સળીએ કરીને આચાર્ય મહારાજ નેત્રોન્સીલન કરે.”
તેવી જ રીતે પાદલિપ્તસૂરિકૃતિ પ્રતિષ્ઠાકલ્પને વિષે “તુતિદાન મંત્રન્યાસ આદિ' તેવી જ રીતે સમુદ્રસૂરિકૃત પ્રતિષ્ઠાકલ્પને વિષે “દશીયુક્ત એવા સફેદ વસ્ત્રવડે વેષ્ટિત એવા સૂરિમહારાજવડે કરીને વાસ, ધૂપથી ધૂપિત વસ્ત્રોવડે કરીને સૂરિમંત્ર દ્વારા ત્રણવાર અભિમંત્રિત કરીને''
તેવી જ રીતે નિર્વાણલિકામાં “આચાર્ય. મ. પ્રતિષ્ઠા કરે'' ઇત્યાદિ પ્રતિષ્ઠાકલ્પના વચનોવડે કરીને વિધિવાદથી સાધુકૃત્ય જ સિદ્ધ થાય છે. તેવી જ રીતે પંચવસ્તુકસૂત્રની-૧૧૨૯મી ગાથાની વૃત્તિમાં કહેલું છે કે “પરિણત એવા ઉદક-પાણી આદિના ગ્રહણરૂપ યતનાવડે કરીને સુંદર એવું જિનમંદિર તૈયાર કરીને તે જિનમંદિરને વિષે વિધિપૂર્વક ઘડેલું જિનેશ્વરનું બિંબ, વક્ષ્યમાણ વિધિવડે કરીને અનાકુલ એવો શ્રાવક પ્રતિષ્ઠા કરાવે છે.” આચાર્ય મ. શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત પંચવસ્તુવૃત્તિની અંદર વિધિવાદ વડે કરીને શ્રાવકને પ્રતિષ્ઠા કરાવવાનું કહ્યું છે. “પણ પ્રતિષ્ઠા કરવાનું કહ્યું નથી.”
તેવી જ રીતે ચરિતાનુવાદમાં પણ “કપિલ કેવલી આદિએ પ્રતિષ્ઠા કર્યાનું આવે છે' તે આ પ્રમાણે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યકૃત મહાવીરચરિત્રના ૧૧મા સર્ગમાં કહ્યું છે કે –“તારો કોઈ પુણ્યનો. મહાન ઉદય છે કે શ્વેતાંબર શિરોમણી અને સ્વયંબુદ્ધ અને કેવલી એવા આ પ્રતિષ્ઠા કરનારા છે. તેથી કરીને અવંતિનાથવડે કરીને કપિલ કેવલી પ્રાર્થના કરાયાં અને કપિલ કેવલીએ પણ મંત્રયુક્ત એવું ચૂર્ણ નાંખવાપૂર્વક તે પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરી'' તેવી જ રીતે સમ્યકત્વકૌમુદીના ત્રીજા પ્રસ્તાવની ત્રીજી કથામાં કહ્યું છે કે –“નવીન ભરાવેલી જિનેશ્વર ભગવંતોની પ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા બ્રહ્મચારિ એવા ગુરૂવડે કરીને સૂરિમંત્રપૂર્વકની વિધિવડે કરીને પ્રતિષ્ઠા કરાવીને' તેવીજ રીતે–
જે આત્મા અરિહંતોના બિંબોની પ્રતિષ્ઠા સૂરિમંત્રવડે કરીને કરાવે છે તે અપ્રતિષ્ઠાને પામે છે. જેવું વાવે તેવું ફળ કહેલું છે.' એ પ્રમાણે બૃહદ્ શત્રુંજયમાહાભ્યને વિષે કહેલું છે.
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |